۳ / ۴

فارغ ساختن

۹۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ـ در سفارش خضر به موسى عليه السلام آمده استـ : اى موسى! اگر دانش مى خواهى ، خود را براى آن فارغ ساز كه دانش از آنِ كسى است كه خود را برايش فارغ سازد .

۹۳۷.امام سجاد عليه السلام :حقّ دانش آن است كه دلت را با پوشاندن لذّتها و راندن شهوتها براى آن فارغ سازى و ذهنت را آماده و گوشت را ياددارنده و هوشت را تيز كنى .

۹۳۸.امام سجاد عليه السلامـ در رساله حقوقـ : و امّا حقّ پيشواى علمى تو آن است كه ... در آنچه از دانش كه به او نيازمندى ، او را بر خودت يارى دهى؛ به اينگونه كه با ترك لذتها و كاستن شهوتها، خردت را براى آن فارغ و فهمت را حاضر و دلت را پاك و ديده ات را روشن سازى .

ر . ك : ص ۶۰۹ ح ۱۷۶۶ .

۳ / ۵

آموختن شفاهى

۹۳۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دانش را از دهان مردان فرا بگيريد .

۳ / ۶

خوب گوش دادن

۹۴۰.امام على عليه السلام :هنگامى كه نزد دانشمندى مى نشينى ، براى شنيدن حريصتر از گفتن باش و خوب گوش دادن را مانند خوب گفتن ياد بگير و سخن كسى را قطع مكن .

۳ / ۴

التَّفَرُّغ

۹۳۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ مِن وَصِيَّةِ الخِضرِ لِموسى عليهماالسلامـ : يا موسى ، تَفَرَّغ لِلعِلمِ إن كُنتَ تُريدُهُ ، فَإِنَّمَا العِلمُ لِمَن يَفرُغُ لَهُ ^۱ .

۹۳۷.الإمام زين العابدين عليه السلام :حَقُّ العِلمِ أن تُفَرِّغَ لَهُ قَلبَكَ ، وتُحَضِّرَ ذِهنَكَ ، وتُذَكِّرَ لَهُ سَمعَكَ ، وتَشتَحِذَ ^۲ لَهُ فِطنَتَكَ ؛ بِسَترِ اللَّذّاتِ ورَفضِ الشَّهَواتِ ^۳ .

۹۳۸.عنه عليه السلامـ في رِسالَةِ الحُقوقِـ : وأمّا حَقُّ سائِسِكَ بِالعِلمِ . . . المَعونَةُ لَهُ عَلى نَفسِكَ فيما لا غِنًى بِكَ عَنهُ مِنَ العِلمِ ، بِأَن تُفَرِّغَ لَهُ عَقلَكَ ، وتُحَضِّرَهُ فَهمَكَ ، وتُزَكِّيَ لَهُ (قَلبَكَ) ، وتُجَلِّيَ لَهُ بَصَرَكَ ، بِتَركِ اللَّذّاتِ ونَقصِ الشَّهَواتِ ^۴ .

۳ / ۵

المُشافَهَة

۹۳۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :خُذُوا العِلمَ مِن أفواهِ الرِّجالِ ^۵ .

۳ / ۶

حُسنُ الاِستِماعِ

۹۴۰.الإمام عليّ عليه السلام :إذا جَلَستَ إلى عالِمٍ فَكُن عَلى أن تَسمَعَ أحرَصَ مِنكَ عَلى أن تَقولَ ، وتَعَلَّم حُسنَ الاِستِماعِ كَما تَعَلَّمُ حُسنَ القَولِ ، ولا تَقطَع عَلى أحَدٍ حَديثَهُ ^۶ .