عبادت به خودى خود و بدون در نظر گرفتن احكام پنجگانه فقهى؛ يعنى علم ذاتا بر عبادت مقدم است و اين تقدم، علل مختلفى مى تواند داشته باشد ؛ مانند اينكه عبادت بدون علم ممكن نيست .
۲ ـ نقش سازنده عبادت در كنار علم
در فصلهاى گذشته به نقش سازنده و بنيادى عبادات در پيدايش نور علم والهامات قلبى اشاره شد . ۱ همچنين تأكيد گرديد كه جوهر علم در وجود انسان بدون عمل قابل دوام نيست ۲ . بنابراين هدفِ احاديثى كه علم را بر عبادت ترجيح مى دهند ، تضعيف و يا انكار نقش سازنده عبادت در كنار علم نيست ، بلكه تأكيد بر توأم ساختن عبادت با علم و تحذير از عبادت جاهلانه است .
در بخش هفتم خواهد آمد كه عبادت بدون علم و آگاهى ، نه تنها ارزشى ندارد، بلكه خطر آفرين است ۳ .
بنابر اين احاديث اين فصل نمى توانند بهانه اى براى ترك عبادات ـ حتى عبادتهاى مستحب ـ گردد . نقل است كه روزى شخصى از محقق بزرگ اسلام شيخ انصارى ـ رضوان اللّه تعالى عليه ـ پرسيد در تعارض ميان نافله شب و مطالعات علمى كدام يك مقدم است ؟ شيخ كه مى دانست او اهل قليان است و اين مسأله بهانه اى براى ترك نافله شب است ، در پاسخ فرمود : «چرا ميان نماز شب و مطالعه تعارض برقرار مى سازى ؟ بگو : مطالعه و قليان كدام يك تقدم دارند » .
۳ ـ مبالغه در بيان فضيلت علم
برخى از احاديث اين فصل در مقام بيان فضيلت علم و ترجيح آن بر عبادت ،