95
حکمت‌ نامه رضوی جلد اول

ه - رهايى از مهلكه‏ها

۱۲. امام رضا عليه السلام - به نقل از پدرانش عليهم السلام از امير المؤمنين عليه السلام - : خداوند در هيچ انسانى خِردى به وديعت ننهاد ، مگر اين كه روزى به وسيله آن نجاتش داد.

۱ / ۳

آنچه بر كمال عقل ، دلالت دارد

۱۳. تحف العقول‏- به نقل از امام رضا عليه السلام - : «خِرد هيچ انسان مسلمانى كامل نيست تا آن‏گاه كه ده ويژگى در او باشد : به خير او اميد رود، از شرّش در امان باشند، نيكىِ اندك ديگران را بسيار شمارد، نيكى بسيار خود را اندك ببيند، از مراجعات مردم به او براى رفعِ نيازهايشان به ستوه نيايد، از طلب دانش در تمام عمرش خسته نشود، فقر در راه خدا برايش دوست داشتنى‏تر از توانگرى باشد، خوار بودن در راه خدا برايش دوست داشتنى‏تر از عزيز بودن با دشمن خدا باشد ، و گم‏نامى برايش خواستنى‏تر از شهرت باشد» .
سپس فرمود: «دهم، چه دهمى!» .
گفته شد: دهمى چيست؟
فرمود: «هيچ كس را نبيند ، مگر اين كه بگويد: او از من بهتر و پرهيزگارتر است؛ زيرا مردم ، در حقيقت، دو دسته‏اند: دسته‏اى از او بهتر و پرهيزگارترند، و دسته‏اى از او بدتر و [در پرهيزگارى‏] پايين‏ترند. پس هر گاه آن را كه از او بدتر و پايين‏تر است، ببيند، بگويد: شايد خوبى اين مرد ، نهان است و اين براى او بهتر است، و خوبى من ، در ظاهر است و اين براى من بد است ، و هر گاه كسى را كه از او بهتر و پرهيزگارتر است ، ببيند، برايش فروتنى كند تا به مرتبه او رسد. پس هر گاه چنين كند، بزرگ‏تر و خوب‏تر شود و نيك‏نام گردد و بر مردم زمانش آقايى كند».


حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
94

ه - الإستِنقاذُ مِن المَهالِك‏

۱۲. الإمام الرضا عن آبائه عليهم السلام عن أمير المؤمنين عليه السلام : مَا استَودَعَ اللَّهُ امرَأً عَقلاً إلَّا استَنقَذَهُ بِهِ يَوماً .۱

۱ / ۳

ما يَدُلُّ عَلى كَمالِ العَقلِ‏

۱۳. تحف العقول عن الإمام الرضا عليه السلام : لا يَتِمُّ عَقلُ امرِئٍ مُسلِمٍ حتّى تَكونَ فيهِ عَشرُ خِصالٍ : الخَيرُ مِنهُ مَأمولٌ ، والشَّرُّ مِنهُ مَأمونٌ ، يَستَكثِرُ قَليلَ الخَيرِ مِن غَيرِهِ ، ويَستَقِلُّ كَثيرَ الخَيرِ مِن نَفسِهِ ، لا يَسأمُ مِن طَلَبِ الحَوائِجِ إلَيهِ ، ولا يَمَلُّ مِن طَلَبِ العِلمِ طولَ دَهرِهِ ، الفَقرُ فِي اللَّهِ أحَبُّ إلَيهِ مِنَ الغِني ، والذُّلُّ فِي اللَّهِ أحَبُّ إلَيهِ مِنَ العِزِّ في عَدُوِّهِ ، والخُمولُ أشهى إلَيهِ مِنَ الشُّهرَةِ .
ثُمَّ قالَ عليه السلام : العاشِرَةُ وما العاشِرَةُ .
قيلَ لَهُ : ما هيَ؟
قالَ عليه السلام : لا يَرى‏ أحَداً إلّا قالَ : هُوَ خَيرٌ مِنّي وأتقى‏ . إنَّما النّاسُ رَجُلانِ : رَجُلٌ خَيرٌ مِنهُ وأتقى‏ ، ورَجُلٌ شَرٌّ مِنهُ وأدنى‏ ، فَإِذا لَقيَ الَّذي شَرٌّ مِنهُ وأدنى‏ قالَ : لَعَلَّ خَيرَ هَذا باطِنٌ وهُوَ خَيرٌ لَهُ ، وخَيري ظاهِرٌ وهُوَ شَرٌّ لي ، وإذا رَأى الَّذي هُوَ خَيرٌ مِنهُ وأتقى‏ تَواضَعَ لَهُ ليَلحَقَ بِهِ ، فَإِذا فَعَلَ ذَلِكَ فَقَد عَلا مَجدُهُ ، وطابَ خَيرُهُ ، وحَسُنَ ذِكرُهُ ، وسادَ أهلَ زَمانِهِ .۲

1.الأمالي للطوسي : ص ۵۶ ح ۷۹ عن داود بن سليمان الغازي ، نهج البلاغة : الحكمة ۴۰۷ ، نثر الدرّ : ج ۱ ص ۱۶۸ عن رسول اللَّه صلى اللّه عليه و آله ، بحار الأنوار : ج ۱ ص ۸۸ ح ۱۲ ؛ ربيع الأبرار : ج‏۳ ص‏۱۳۷ عن رسول اللَّه صلى اللّه عليه و آله نحوه ، كنز العمّال : ج‏۱۰ ص ۱۷۳ ح‏۲۸۸۹۸ .

2.تحف العقول : ص ۴۴۳ ، الخصال : ص ۴۳۳ ح ۱۷ عن سليمان بن خالد عن الإمام الباقر عليه السلام عن رسول اللَّه صلى اللّه عليه و آله ، علل الشرائع : ص‏۱۱۶ ح ۱۱ عن رسول اللَّه صلى اللّه عليه و آله ، الأمالي للطوسي : ص ۱۵۲ ح ۲۵۳ عن زرّ بن أنس عن الإمام الصادق عليه السلام وكلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج ۱ ص ۱۰۸ ح ۴ ؛ تاريخ دمشق : ج ۴۹ ص ۲۲۱ عن وهب بن منبّه من دون إسناد إلى أحد من أهل البيت عليهم السلام وراجع نهج البلاغة : الخطبة۱۹۳ .

  • نام منبع :
    حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 44648
صفحه از 584
پرینت  ارسال به