77
حکمت‌ نامه رضوی جلد اول

حسين بن سعيد ، از جمله كسانى است كه نامه‏هاى ارسالى امام عليه السلام به محمّد بن ابراهيم را دريافت مى‏كرد و آن را براى شاگردانش باز مى‏گفت . ۱ حتّى استنساخ خط و استفتائات امام نيز مرسوم بوده است. در روايتى ، احمد بن محمّد بن ابى نصر بَزَنطى مى‏گويد :
نَسَخْتُ مِنْ كِتَابٍ بِخَطِّ أَبِى الْحَسَنِ عليه السلام .۲
من نوشته‏اى به خط امام رضا عليه السلام را استنساخ كردم .
از امام رضا عليه السلام ۱۸۸ نوشته بر جاى مانده است كه بيشتر آنها ، يعنى ۱۱۱ نوشته در موضوع فقه است. برخى از مهم‏ترين مكتوبات منسوب به ايشان ، عبارت اند از : كتاب فقه ،۳ كتاب علل،۴ متن دعاى سجده،۵ نگارش ادعيه متعدّد۶ و رساله ذهبيه‏۷ .
مرحوم آية اللَّه على احمدى ميانجى كه مجموعه نگاشته‏هاى ائمّه عليهم السلام را در كتاب مكاتيب الأئمه عليهم السلام گِرد آورده ، نگاشته‏هاى امام رضا عليه السلام را از جهت تعداد ، اين گونه دسته‏بندى كرده است :
توحيد: ۸ ، امامت و معجزات : ۲۹ ، فقه : ۱۱۱ ، طب : ۱ (رساله ذهبيه) ، دعا : ۱۳ ، مواعظ : ۱۰ ، نامه به واقفيه : ۷ ، سياسى : ۴ ، مسايل گوناگون : ۴ .

1.تهذيب الأحكام: ج‏۲ ص‏۳۶۴

2.الكافى: ج ۷ ص ۲۹ ح‏۱.

3.تحف العقول: ص ۴۰۶.

4.ر . ك : مكاتيب الأئمّة عليهم السلام : ج ۵ ص ۹۵ و ۱۰۹ .

5.مهج الدعوات: ص‏۳۰۷.

6.مهج الدعوات: ص‏۳۰۳، الإقبال : ص ۷۶.

7.ر . ك : («رساله ذهبيه» در حكمت‏هاى پزشكى) .


حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
76

دشنام مى‏دهند، حال آن كه خداوند مى‏فرمايد:
«و به كسانى كه مشركان، غير از خدا ، آنان را مى‏خوانند، دشنام ندهيد، چه آن كه آنان نيز خدا را به ظلم و از روى نادانى ، دشنام خواهند داد».۱
اى ابن ابى محمود! وقتى مردم‏به چپ و راست مى‏روند ، تو پايبند به طريقه ما باش ؛ زيرا هر كس با ما همراه شود ما با او همراه خواهيم بود . هر كس از ما جدا شد ، ما نيز از او جدا خواهيم شد . كم‏ترين چيزى كه باعث مى‏شود انسان از ايمان بيرون رود ، اين است كه در مورد سنگ‏ريزه بگويد : «اين ، هسته است» و سپس بدان معتقد شود و از مخالفان عقيده خود تبرّى جويد. اى ابن ابى محمود! آنچه را برايت گفتم ، حفظ كن و نگه دار ؛ زيرا خير دنيا و آخرت برايت در اين گفتار است .۲

۵ . نگارش و املاى حديث‏

گزارش‏هاى متعدّدى در دست است كه امام رضا عليه السلام براى اصحاب خويش ، سخنان پيامبر صلى اللّه عليه و آله و يا سخنان و دعاهاى خود را تدوين مى‏كرد و گاهى نيز به شاگردانشان املا مى‏فرمود. گاهى اين نگاشته‏ها به صورت حضورى براى درخواست كنندگان نوشته مى‏شد وگاهى نيز در قالب‏نامه‏نگارى صورت مى‏گرفت. عبد الرحمان بن ابى نجران مى‏گويد : امام رضا عليه السلام حديثى را از امام زين العابدين عليه السلام براى من نگاشت وسپس همان را قرائت كرد .۳
شيعيان نيز آموخته بودند كه نگاشته‏هاى امام عليه السلام را براى يكديگر نقل كنند .۴

1.انعام : آيه ۱۰۸ .

2.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۳۰۴ ح ۶۳.

3.بصائر الدرجات: ص ۱۱۹.

4.ر . ك : مسند الإمام الرضا عليه السلام : ج‏۲ ص‏۱۶۵ ح ۴۴وص‏۱۹۳ ح‏۲۶وص ۲۶۵ ح‏۳۸.

  • نام منبع :
    حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 44537
صفحه از 584
پرینت  ارسال به