367
حکمت‌ نامه رضوی جلد اول

۳ / ۸

بَدا در قضا و قدر

۲۴۸. امام رضا عليه السلام : هر گاه فرمان‏روايان دروغ بگويند، باران ، باز داشته مى‏شود و هر گاه پادشاه ستم نمايد، دولت ، خوار [و بى اعتبار ]مى‏گردد و هر گاه از پرداخت زكات خوددارى گردد، دام‏ها مى‏ميرند.

۲۴۹. امام رضا عليه السلام : على بن الحسين (امام زين العابدين) - و پيش از او على بن ابى طالب - و محمّد بن على (امام باقر) و جعفر بن محمّد (امام صادق) عليهم السلام فرموده‏اند: «با وجود اين آيه، ديگر ما چه بگوييم: «خدا آنچه را بخواهد، محو يا تثبيت مى‏كند، و البتّه اصل كتاب، نزد اوست»؟».

۲۵۰. التوحيد- به نقل از حسن بن محمّد نوفلى - : از جمله پرسش‏هاى سليمان مَروْزى از امام رضا عليه السلام در مجلس مأمون اين بود كه گفت: آيا به من خبر نمى‏دهى كه آيه «ما آن را در شب قدر، نازل كرديم»، در باره چه چيز نازل گشته است؟
امام رضا عليه السلام فرمود: «اى سليمان! در شب قدر، خداوند عزّ و جلّ آنچه را از اين سال تا سال ديگر رخ مى‏دهد ، اعم از: زندگى و مرگ، خير و شر، يا روزى، مقدّر مى‏نمايد. پس آنچه در اين شب مقدّر مى‏كند، جزو قضاى حتمى است».
سليمان گفت: فدايت شوم! اكنون فهميدم. باز هم بگو .
فرمود: «اى سليمان! برخى از كارها، كارهايى هستند كه نزد خداى - تبارك و تعالى - نگه داشته شده‏اند. هر كدام را بخواهد، پيش مى‏اندازد و هر كدام را بخواهد، پس مى‏اندازد. اى سليمان! على عليه السلام پيوسته مى‏فرمود: "دانش، دو گونه است: [اوّل ]دانشى كه خداوند، آن را به فرشتگان و فرستادگانش آموخته است . آنچه او به فرشتگان و فرستادگانش آموخته، قطعاً واقع خواهد شد و او خودش و فرشتگان و فرستادگانش را دروغگو نمى‏نمايد؛ و [دوم ]دانشى كه نزد او پنهان است و آفريده‏اى را از آن آگاه نساخته است و هر كدام را بخواهد، پيش مى‏اندازد و هر كدام را بخواهد، پس مى‏اندازد و آنچه را بخواهد، محو مى‏كند و آنچه را بخواهد، باقى مى‏دارد».
سليمان به مأمون گفت: اى امير مؤمنان! اگر خدا بخواهد، از امروز، ديگر بَدا را انكار و تكذيب ، نخواهم كرد.۱

1.براى اطّلاع از همه حديث ، ر . ك : ص‏۲۶۷ گفتگوى امام عليه السلام با سليمان مروزى در باره نام‏ها و صفات خدا .


حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
366

۳ / ۸

البَداءُ فِي القَضاءِ وَالقَدَرِ

۲۴۸. الإمام الرضا عليه السلام : إذا كَذَبَ الوُلاةُ حُبِسَ المَطَرُ ، وإذا جارَ السُّلطانُ هانَتِ الدَّولَةُ ، وإذا حُبِسَتِ الزَّكاةُ ماتَتِ المَواشي .۱

۲۴۹. الإمام الرضا عليه السلام : قالَ عَليُّ بنُ الحُسَينِ - وعَليُّ بنُ أبي طالِبٍ قَبلَهُ - ومُحَمَّدُ بنُ عَليٍّ وجَعفَرُ بنُ مُحَمَّدٍ عليهم السلام : «كَيفَ لَنا بِالحَديثِ مَعَ هذِهِ الآيَةِ : «يَمْحُوا اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ»؟!» .۲

۲۵۰. التوحيد عن الحسن بن محمّد النوفلي‏- فيما سأل سليمانُ المروزي الإمامَ الرضا عليه السلام في مَجلِسِ المأمونِ - : قالَ سُلَيمانُ : ألا تُخبِرُني عَن «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ» في أيِّ شَي‏ءٍ اُنزِلَت؟
قالَ الرِّضا عليه السلام : يا سُلَيمانُ ، لَيلَةُ القَدرِ يُقَدِّرُ اللّهُ عزّ و جلّ فيها ما يَكونُ مِنَ السَّنَةِ إلَى السَّنَةِ ؛ مِن حَياةٍ أو مَوتٍ أو خَيرٍ أو شَرٍّ أو رِزقٍ ، فَما قَدَّرَهُ مِن‏۳تِلكَ اللَّيلَةِ فَهُوَ مِنَ المَحتومِ .
قالَ سُلَيمانُ : الآنَ قَد فَهِمتُ - جُعِلتُ فِداكَ - فَزِدني .
قالَ عليه السلام : يا سُلَيمانُ ، إنَّ مِنَ الاُمورِ اُموراً مَوقوفَةً عِندَ اللَّهِ تَبارَكَ وتَعالى‏ ؛ يُقَدِّمُ مِنها ما يَشاءُ ويُؤَخِّرُ ما يَشاءُ .
يا سُلَيمانُ ، إنَّ عَليّاً عليه السلام كانَ يَقولُ : «العِلمُ عِلمانِ : فَعِلمٌ عَلَّمَهُ اللَّهُ مَلائِكَتَهُ ورُسُلَهُ؛ فَما عَلَّمَهُ مَلائِكَتَهُ ورُسُلَهُ فَإِنَّهُ يَكونُ ، ولا يُكَذِّبُ نَفسَهُ ولا مَلائِكَتَهُ ولا رُسُلَهُ ، وعِلمٌ عِندَهُ مَخزونٌ لَم يُطلِع عَلَيهِ أحَداً مِن خَلقِهِ‏۴ ؛ يُقَدِّمُ مِنهُ ما يَشاءُ ويُؤَخِّرُ مِنهُ ما يَشاءُ ، ويَمحو ما يَشاءُ ويُثبِتُ ما يَشاءُ» .
قالَ سُلَيمانُ لِلمَأمونِ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، لا اُنكِرُ بَعدَ يَومي هذا البَداءَ ، ولا اُكَذِّبُ بِهِ إن شاءَ اللَّهُ .۵

1.الأمالي للمفيد : ص ۳۱۰ ح ۲ ، الأمالي للطوسي : ص ۷۹ ح ۱۱۷ كلاهما عن ياسر ، تنبيه الخواطر : ج ۲ ص ۱۷۹ ، بحار الأنوار : ج ۷۳ ص ۳۷۳ ح ۸ .

2.الغيبة للطوسي : ص ۴۳۰ ح ۴۲۰ عن البزنطي ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۱۱۵ ذيل ح ۴۰ .

3.في العيون والبحار : «في» بدل «من» .

4.في بعض النسخ : «لم يطّلع عليه أحد من خلقه» .

5.التوحيد : ص ۴۴۱ ح ۱ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۱ ص ۱۷۹ ح ۱ ، بحار الأنوار : ج ۱۰ ص ۳۲۹ ح ۲ وراجع الكافي : ج ۱ ص ۱۴۷ ح ۷ وتفسير العيّاشي : ج‏۲ ص ۲۱۷ ح ۶۵ .

  • نام منبع :
    حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 44718
صفحه از 584
پرینت  ارسال به