غضب نموده و آنان را نابود كرد. مرگ هارون را در سال ۱۹۳ هجرى گزارش كردهاند.۱ از سال وفات وى تا سال ۲۰۰ هجرى، بين فرزندان هارون (امين، مأمون و قاسم) جنگ و خونريزى بود؛ امّا در اين سال، سپاه مأمون بر سپاه امين، ظفر يافت و با قتل امين، نزاع در بين عبّاسيان، فروكش كرد. مأمون، امام رضا عليه السلام را در سال ۲۰۱ هجرى به خراسان، فرا خواند و در رمضان همان سال براى ولايت عهدى ايشان از مردم، بيعت گرفت.۲ امام عليه السلام تا پايان عمر خود ، يعنى حدود دو سال و پنج ماه ، در خراسان اقامت داشت.
پنج . فرا خواندن امام عليه السلام به خراسان
مأمون، پس از قتل برادرش امين و استقرار نسبى خلافتش، نامههاى مكرّر به امام رضا عليه السلام نوشت و ايشان را به خراسان ، فرا خواند.۳ عذرهاى متعدّد امام عليه السلام ، باعث شد تا خليفه به نامهنگارى اكتفا نكند، و در نهايت ، امام عليه السلام را ناگزير از آمدن به مرو كرد.
مأموران حكومت، مىخواستند اين سفر را سفرى معمولى و يا تشريفاتى جلوه دهند؛ امّا اقدامات امام عليه السلام و چگونگى مراحل سفر، كاملاً نشان مىدهد كه اين سفر، اجبارى و در واقع به منظور دور كردن امام عليه السلام از مركز فعّاليتهاى علمى و سياسى جهان اسلام و همچنين، تحت نظر گرفتن ايشان در مركز حكومت بوده است.
امام رضا عليه السلام كه از سرانجام اين سفر آگاه بود، خانواده خويش و مردم مدينه را نيز از بى بازگشت بودن سفر ، آگاه فرمود. امام عليه السلام چند بار با مرقد مطهّر پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله وداع كرد ، در حالى كه صداى گريهاش بلند و حزنش آشكار بود. ايشان به برخى از مردم مدينه كه گمان مىكردند اين ، سفرى معمولى است ، فرمود :
من از جوار [قبر] جدّم خارج مىشوم و در غربت از دنيا خواهم رفت و در كنار
