از او داناتر تا آن زمان ، نديده بودم و مأمون از او در باره هر چيزى براى امتحان سؤال مىكرد ، او پاسخ مىداد و سخن ، پاسخ و مثال او ، همواره از قرآن بود .۱
۲ . الگوى راستين اخلاق و عمل
زندگانى امام هشتم ، مصداق كامل و الگوى تمامنماى يك زندگى الهى است. رجاء بن ابى ضحّاك، رفتار عبادى ايشان از مدينه تا مرو را به طور دقيق۲براى مأمون گزارش كرد۳ و نتوانست اعجاب و شيفتگى خود را از اين همه عبادت، از شخص خليفه پنهان دارد. مأمون از وى خواست تا اين فضائل را براى كسى باز نگويد تا خليفه ، خود ، اين فضائل على بن موسى عليه السلام را منتشر سازد؛ ولى در سخنان مأمون، بيان اين فضائل، هيچ گاه ديده نشد. نگهبانِ گُماشته بر امام عليه السلام در سرخس نيز مطالب و تعابير زيبايى از عبادات پيوسته امام عليه السلام به ابو صَلت خبر مىدهد.۴
ويژگىهاى اخلاقى امام رضا عليه السلام نيز در روايات متعدّدى گزارش شده است.۵در اين مختصر، تنها به گزارش روايتى نسبتاً جامع، اكتفا مىكنيم.۶ ابراهيم بن عبّاس، شاعر و نويسندهاى كه مدّتى در ركاب امام رضا عليه السلام بوده، با دقّت در رفتار ايشان، بخشى از سيره اخلاقى - عبادى ايشان را اين گونه روايت كرده است:
1.ر . ك : ح ۱۰۹۰ .
2.او تعداد ركعات نماز، حتّى تعداد اذكار امام عليه السلام در نماز شب و يا شيوه قرائت قرآن ايشان را با ذكر اسامى سوره ، روايت كرد.
3.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص۱۸۰ ح ۵.
4.ر . ك : ح ۷۵۱ .
5.ر . ك : عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۱۷۸ باب ۴۴ (باب فى ذكر أخلاق الرضا عليه السلام الكريمة و وصف عبادته) .
6.ر . ك : (اخلاق و كردار والاى امام عليه السلام ) .