كَذَبُوا وَ اللَّهِ وَ فَجَرُوا بَلِ اللَّهُ - تَبَارَكَ وَ تَعَالَى - سَمَّاهُ الرِّضَا لِأَنَّهُ كَانَ رِضًى لِلَّهِ - عَزَّ وَ جَلَّ - فِى سَمَائِهِ وَ رِضًى لِرَسُولِهِ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ - صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ - فِى أَرْضِهِ.
به خدا سوگند ، آنها دروغ مىگويند و خلاف مىگويند؛ بلكه خداوند - تبارك و تعالى - او را «رضا» ناميد، زيرا او براى خداوند عزّ و جلّ در آسمانش و براى پيامبر و امامان بعد از او - كه درودهاى خدا بر آنان باد - در زمينش مَرضى بود.
احمد بن محمّد بن ابى نصر بَزَنطى ، از شاگردان امام رضا عليه السلام و امام جواد عليه السلام ، وقتى سخنان جواد الأئمّه عليهم السلام را مىشنود ، از ايشان مىپرسد: مگر نه اين است كه ساير پدرانتان نيز مورد رضاى خدا و پيامبر او و امامان بودهاند؟ پس به چه دليل از ميان ايشان، فقط پدرتان «رضا» ناميده شده است؟ امام جواد عليه السلام چنين پاسخ مىدهد: «چون همان گونه كه دوستان و طرفداران پدرم به ايشان [به حسب ظاهر ]رضايت داده و ايشان را پذيرفتند، مخالفان و حاكمان نيز ايشان را قبول كرده، به ايشان رضايت داده بودند . اين حالت ويژه، براى پدران و اجداد ايشان اتّفاق نيفتاد. بنا بر اين، از بين آنان، فقط ايشان "رضا" ناميده شده است». ۱
گفتنى است اگر چه لقب «رضا»، همواره به مشهورترين لقب امام هشتم شناخته شده است؛ امّا در برخى متون روايى، القاب ديگرى را نيز براى ايشان برشمردهاند كه عبارتاند از :
الصابر، الفاضل، الزكي، الصدّيق، الولي، الوفي، الرضي، الضامن، سراج اللَّه، نور الهدى، قرّة اَعيُن المؤمنين، عالم آل محمّد، غيظ الملحدين، مكيدة الملحدين، كفو الملك، كافي الخلق، ربّ السرير و رئاب التدبير .۲
همچنين در منابع روايى، از ايشان با دو كنيه «ابو الحسن»۳ و «ابو محمّد» ۴ ، ياد شده است.
1.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج۱ ص۱۳ ح ۱.
2.الكافى : ج ۱ ص ۴۸۶ ، تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۸۳ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۲۵۰ ، المناقب ، ابن شهرآشوب : ج۴ ص۳۶۶ ، دلائل الإمامة : ص۱۸۳ . نيز ، ر . ك : إحقاق الحق: ج۱۲ ص۳۴۷ و ج۱۹ ص۵۵۳.
3.الكافى : ج ۱ ص ۴۸۶ ، تهذيب الأحكام : ج ۶ ص ۸۳ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۱ ص ۱۸ . نيز ، ر . ك : إحقاق الحق : ج ۱۲ ص ۳۴۷ و ج ۱۹ ص ۵۵۳ ، أعلام الورى : ج ۲ ص ۶۴ . در ميان مردم براى امام رضا عليه السلام لقبى با عنوان «ضامن آهو» مشهور شده است . جريانى را نيز براى اين لقب ياد مىكنند كه عليرغم جستجوهاى مكرر ، در منابع معتبر مطلبى يافت نشد . البته شيخ صدوق جريانى را از پناهندگى يك آهو به قبر امام هشتم ياد مىكند كه كلاً با آنچه كه در بين مردم مشهور است متفاوت است . (ر . ك : عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۲۸۵ ح ۱۱) .
4.دلائل الإمامة: ص۱۸۳.