221
حکمت‌ نامه رضوی جلد اول

۲۰ . صفت مدبّر بودن خدا

۱۷۰. امام رضا عليه السلام : او هر چه را آفريده است، تدبير و اداره مى‏كند.

۲۱ . صفت مقدِّر بودن او

۱۷۱. امام رضا عليه السلام : بدان آن يگانه‏اى كه بدون اندازه و نهايت، استوار است، آفريده‏اى آفريد كه با نهايت و اندازه، تقدير شده بود، و آنچه را آفريد، دو آفريده بود: تقدير و تقدير شده. پس در هيچ يك از اين دو، رنگ و طعم و وزنى نبود. سپس، يكى از آن دو را [به گونه اى‏] قرار داد كه با ديگرى درك شود و هر دو را معلوم به ذات قرار داد [كه بدون نياز به چيز ديگر، قابل درك‏اند].

ر . ك : (بخش دوم / فصل سوم / جايگاه‏هاى قضا و قدر در آفرينش) .

ه - بايسته‏هاى تنزيه خدا

۱ . نفى همانند از او

۱۷۲. امام رضا عليه السلام - در پاسخ به زنديقى كه پرسيد: خداوند، چگونه است و كجاست ؟ - : واى بر تو! آنچه مى‏پندارى، غلط است. او بى آن كه جا داشته باشد، جا را آفريد و بى آن كه چگونگى داشته باشد، چگونگى را آفريد. پس نه به چگونگى شناخته مى‏شود و نه به جا و مكان. نه با حواس، درك مى‏شود و نه با چيزى سنجيده مى‏گردد.

۱۷۳. امام رضا عليه السلام - در پاسخ به زنديقى كه از ايشان پرسيد: آيا مى‏توان در باره خدا گفت: او چيز است؟ - : آرى. خدا در كتابش خود را چيز ناميده و گفته: «بگو: كدام چيز ، گواهى‏اش بزرگ‏تر است؟ بگو: خدا، ميان من و شما گواه است». پس خدا چيز است؛ امّا هيچ چيزى همانند او نيست.


حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
220

۲۰ . صِفَةُ تَدبيرِهِ‏

۱۷۰. الإمام الرضا عليه السلام - في صِفَتِهِ تَعالى - : إِنَّهُ مُدَبِّرٌ لِكُلِّ ما بَرَأ .۱

۲۱ . صِفَةُ تَقديرِهِ‏

۱۷۱. الإمام الرضا عليه السلام : اعلَم أنَّ الواحِدَ الَّذي هُوَ قائِمٌ بِغَيرِ تَقديرٍ ولا تَحديدٍ خَلَقَ خَلقاً مُقَدَّراً بِتَحديدٍ وتَقديرٍ ، وكانَ الَّذي خَلَقَ خَلقَينِ اثنَينِ : التَّقديرَ والمُقَدَّرَ ، فَلَيسَ في كُلِّ واحِدٍ مِنهُما لَونٌ ولا ذَوقٌ ولا وَزنٌ ، فَجَعَلَ أحَدَهُما يُدرَكُ بِالآخَرِ ، وجَعَلَهُما مُدرَكَينِ بِأنفُسِهِما . ۲

راجع : (القسم الثاني / الفصل الثالث / مواقع القضاء و القدر في الخلقة) .

ه - ما يَجِبُ في تَنزيهِهِ‏

۱ . نَفيُ المِثلِ‏

۱۷۲. الإمام الرضا عليه السلام - لِلزِّنديقِ الَّذي سَألَ : كَيفَ هُوَ؟ وأينَ هُوَ؟ - : وَيلَكَ! إِنَّ الَّذي ذَهَبتَ إِلَيه غَلَطٌ ؛ هُوَ أيَّنَ الأينَ بِلا أينٍ ، وكَيَّفَ الكَيفَ بِلا كَيفٍ ، فَلا يُعرَفُ بِالكَيفوفِيَّةِ ، ولا بِأينونِيَّةٍ ، ولا يُدرَكُ بِحاسَّةٍ ، ولا يُقاسُ بِشَي‏ءٍ .۳

۱۷۳. الإمام الرضا عليه السلام - لَمّا قالَ لَهُ بَعضُ الزَّنادِقَةِ : هَل يُقالُ للَّهِ‏ِ : إِنَّهُ شَي‏ءٌ؟ - : نَعَم ، وقَد سَمّى نَفسَهُ بِذلِكَ في كِتابِهِ ، فَقالَ : «قُلْ أَىُّ شَيْ‏ءٍ أَكْبَرُ شَهَادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِى وَبَيْنَكُمْ»۴ ؛ فَهُوَ شَي‏ءٌ لَيسَ كَمِثلِهِ شَي‏ءٌ .۵

1.الكافي : ج‏۱ ص‏۱۲۲ ح‏۲ ، التوحيد : ص‏۱۸۹ ح‏۲ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۴۹ ح‏۵۰ وفيه «ما يرى» بدل «ما برأ» وكلاهما عن الحسين بن خالد ، بحار الأنوار : ج‏۴ ص‏۱۷۸ ح‏۵ .

2.التوحيد : ص‏۴۳۸ ح‏۱ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۷۶ ح‏۱ كلاهما عن الحسن بن محمّد النوفلي ، بحار الأنوار : ج‏۱۰ ص‏۳۱۶ ح‏۱ .

3.الكافي : ج‏۱ ص‏۷۸ ح‏۳ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۳۱ ح‏۲۸ ، الاحتجاج : ج‏۲ ص‏۳۵۴ ح‏۲۸۱ كلّها عن محمّد بن عبد اللَّه الخراساني خادم الرضا عليه السلام ، بحار الأنوار : ج‏۳ ص‏۳۶ ح‏۱۲ .

4.الأنعام : ۱۹ .

5.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۳۴ ح‏۳۱ عن محمّد بن عليّ الخراساني خادم الرضا عليه السلام ، بحار الأنوار : ج‏۳ ص‏۲۵۹ ح‏۵ .

  • نام منبع :
    حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 44367
صفحه از 584
پرینت  ارسال به