197
حکمت‌ نامه رضوی جلد اول

۷ . صفت بينا بودن او

۱۳۴. امام رضا عليه السلام - در توصيف خداى عزّ و جلّ - : بيناست، نه با ابزار (چشم).

۱۳۵. امام رضا عليه السلام - در توصيف خداى عزّ و جلّ - : بيناست، ليكن نه با گشودن اندام [بينايى‏].

۱۳۶. امام رضا عليه السلام - در پاسخ يكى از زنديقان - : گفتيم: «او بيناست؛ امّا نه با چشمى»؛ چرا كه او ردّ پاى مورچه سياه بر روى تخته سنگ سياه در شب تار را مى‏بيند، حركت مور در شب تاريك را مى‏بيند و زيان و سود و اثر جفت‏گيرى و بچّه‏ها و نسل آن را مى‏بيند [و مى‏داند]. اين جاست كه مى‏گوييم: او بيناست؛ امّا نه مانند بينا بودن آفريدگانش.

۱۳۷. امام رضا عليه السلام : او مى‏شنود، با همان چيزى كه مى‏بيند و مى‏بيند، با آنچه مى‏شنود. بيناست، نه به ديده‏اى مانند ديده آفريدگان و شنواست، نه مانند شنوايىِ شنوندگان؛ ولى از آن جا كه هيچ نهانى از ردّ پاى مورِ ريزِ سياه بر پاره سنگِ سخت در شب تار در زير زمين و درياها، از او پوشيده نمى‏مانَد، گفتيم كه او بيناست، نه با چيزى مانند چشمِ آفريدگان.

۱۳۸. امام رضا عليه السلام : ديدن [خدا] نيز چنين است. او به واسطه سوراخ چشم نمى‏بيند، چنان كه ما با سوراخ چشم خود مى‏بينيم و از آن استفاده ديگرى نمى‏توانيم ببريم؛ بلكه خدا بيناست به اين معنا كه به آنچه ديدنى است ، نادان نيست . پس در نام [بينايى و ديدن ]اشتراك داريم ، امّا معنايش فرق مى‏كند.


حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
196

۷ . صِفَةُ بَصَرِهِ‏

۱۳۴. الإمام الرضا عليه السلام - في صِفَةِ اللَّهِ جَلّ وعلا - : بَصيرٌ لا بِأداةٍ .۱

۱۳۵. الإمام الرضا عليه السلام - في صِفَةِ اللَّهِ جَلَّ وعَلا - : البَصيرُ لا بِتَفريقِ آلَةٍ .۲

۱۳۶. الإمام الرضا عليه السلام - في جَوابِ أحَدِ الزَّنادِقَةِ - : قُلنا : «إِنَّهُ بَصيرٌ لا بِبَصَرٍ» لِأنَّهُ يَرى أثَرَ الذَّرَّةِ السَّحماءِ فِي اللَّيلَةِ الظَّلماءِ عَلَى الصَّخرةِ السَّوداءِ ، ويَرى دَبيبَ النَّملِ فِي اللَّيلَةِ الدَّجيَّةِ ، ويَرى مَضارَّها ومَنافِعَها ، وأثَرَ سِفادِها ، وفِراخَها ونَسلَها ، فَقُلنا عِندَ ذلِكَ : إِنَّهُ بَصيرٌ لا كَبَصَرِ خَلقِهِ .۳

۱۳۷. الإمام الرضا عليه السلام : إِنَّهُ يَسمَعُ بِما يُبصِرُ ، ويَرى بِما يَسمَعُ ؛ بَصيرٌ لا بِعَينٍ مِثلِ عَينِ المَخلوقينَ ، وسَميعٌ لا بِمِثلِ سَمعِ السّامِعينَ ؛ لكِن لَمّا لَم يَخفَ عَلَيهِ خافيَةٌ مِن أثَرِ الذَّرَّةِ السَّوداءِ عَلَى الصَّخرَةِ الصَّمّاءِ فِي اللَّيلَةِ الظَّلماءِ تَحتَ الثَّرى والبِحارِ ، قُلنا : بَصيرٌ لا بِمِثلِ عَينِ المَخلوقينَ .۴

۱۳۸. الإمام الرضا عليه السلام : وهكَذا البَصَرُ ؛ لا بِخَرتٍ مِنهُ أبصَرَ كَما أنّا نُبصِرُ بِخَرتٍ منّا لا نَنتَفِعُ بِهِ في غَيرِهِ ، ولكِنَّ اللَّهَ بَصيرٌ لا يَحتَمِلُ شَخصاً مَنظوراً إِلَيهِ ؛ فَقَد جَمَعَنا الاِسمُ واختَلَفَ المَعنى .۵

1.الأمالي للمفيد : ص‏۲۵۵ ح‏۴ عن محمّد بن يزيد (زيد) ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۵۰ ح‏۵۱ كلاهما عن محمّد بن يحيى ، بحار الأنوار : ج‏۴ ص‏۲۲۸ ح‏۳ .

2.التوحيد : ص‏۵۶ ح‏۱۴ عن الفتح بن يزيد الجرجاني ، نهج البلاغة : الخطبة۱۵۲ ، تنبيه الخواطر : ج‏۱ ص‏۲۲۴ ، أعلام الدين : ص‏۶۴ والثلاثة الأخيرة عن الإمام عليّ عليه السلام ، بحار الأنوار : ج‏۴ ص‏۲۸۵ ح‏۱۷ .

3.التوحيد : ص‏۲۵۲ ح‏۳ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۳۳ ح‏۲۸ وفيه «الدجنة» بدل «الدجيّة» ، الاحتجاج : ج‏۲ ص‏۳۵۶ ح‏۲۸۱ كلّها عن محمّد بن عبد اللَّه الخراساني خادم الرضا عليه السلام .

4.التوحيد : ص‏۶۵ ح‏۱۸ عن الفتح بن يزيد الجرجاني ، بحار الأنوار : ج‏۴ ص‏۲۹۲ ح‏۲۱ .

5.الكافي : ج‏۱ ص‏۱۲۱ ح‏۲ عن عليّ بن محمّد مرسلاً ، التوحيد : ص‏۱۸۸ ح‏۲ ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج‏۱ ص‏۱۴۷ ح‏۵۰ كلاهما عن الحسين بن خالد ، بحار الأنوار : ج‏۴ ص‏۱۷۸ ح‏۵ .

  • نام منبع :
    حکمت‌ نامه رضوی جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 44544
صفحه از 584
پرینت  ارسال به