17
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم

قرن چهاردهم و پانزدهم قمرى، آمار شاعران، يكباره به حدود پانصد تن مى‏رسد.
مشابه اين تحوّل را در بُعد محتوا و مضمون هم مى‏بينيم. تا پيش از دوره معاصر، مضمون اشعار عمدتاً بر محور توصيف امام مهدى، شِكوه از نابه‏سامانى‏هاى روزگار و احياناً تشبيه ممدوحان شعرا (يعنى پادشاهان) به امام مهدى مى‏چرخد؛ امّا در دوره معاصر به اين مضامين، درون‏مايه‏هاى جديدى همچون پرداختن به فلسفه غيبت، مصلح جهانى، دادگسترى، نوّاب عامه و ... افزوده مى‏گردد.
روشن است كه اين دگرگونى، با تحوّلات فكرىِ صورت گرفته در جهان مدرن (پيش رفته) بى‏ارتباط نيست؛ چنان كه نبايد شرايط منطقه‏اى را نيز ناديده گرفت. به هر رو، شاعران شيعى‏اى كه در عراق و دوره حكومت و استبداد صدام به سر مى‏بردند، با شاعران شيعى در دوره پس از سقوط صدام، گفتمانى متفاوت دارند، چنان كه شاعران شيعى عراق با شاعران شيعى در دوره انقلاب اسلامى و جمهورى، اسلامى ادبيات يكسانى ندارند.
در پايان، يادآورى مى‏شود كه در اين دانش‏نامه، براى پنج قرن نخست كه اشعار فارسى وجود نداشت، اشعار عربى با ترجمه فارسى، و از قرن ششم به بعد، اشعار فارسى انتخاب شده است.۱
و اينك نمونه‏هايى از شعرهايى كه از قرن نخست تا روزگار معاصر در باره امام مهدى عليه السلام سروده شده است:

1.اشعار عربى اين بخش، توسط پژوهشگر ارجمند حجة الاسلام و المسلمين على حَچيمى نجفى و اشعار فارسى نيز توسط پژوهشگر ارجمند حجة الاسلام و المسلمين سيّد محمود طباطبايى‏نژاد انتخاب شده‏اند.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
16

لاهيجى، ملّا رفيع قزوينى، جوياى كشميرى، و ...)؛
قرن سيزدهم: ۲۴ شاعر؛
قرن چهارده، يكباره آمار به حدود دويست شاعر مى‏رسد.
همين سير صعودى را در شعر عربى نيز شاهد هستيم.
از قرن اوّل تا قرن يازدهم قمرى آمار شاعران بدين قرار است:
قرن اول: يك شاعر (امام على عليه السلام )؛
قرن دوم: هفت شاعر (امام صادق عليه السلام ، زيد بن على، سيدِ حِميَرى، سفيان بن مصعب، كميت، مصعب بن وهب، الورد بن زيد)؛
قرن سوم: هشت شاعر (امام رضا عليه السلام ، دِعبِل، ابو تمام، ابن رومى، خوافى، حزينى، اسلم، محمد بن اسماعيل بن صالح)؛
قرن چهارم: پنج شاعر (ابو فراس حَمدانى ، زاهى ، صاحب بن عَبّاد ، كَشاجِم ، محمد بن حبيب )؛
قرن پنجم: يك شاعر (سيّدِ رضى)؛
قرن ششم: يك شاعر (خصفكى)؛
قرن هفتم: هفت شاعر (ابن ابى الحديد، ابن عربى، قونوى، عامر بن عامر، اربلى، عمر بن شجاع الدين موصلى، ابن طلحه شافعى)؛
قرن هشتم: يك شاعر(خليعى)؛
قرن نهم: دو شاعر (ابن عرندس، بسطامى)؛
قرن دهم: دو شاعر (فضل بن روزبهان، ابن طولون)؛
قرن يازدهم: دو شاعر (شيخ بهايى، سيّد على خان)؛
قرن دوازدهم: يك شاعر(سيّد عباس عاملى)
قرن سيزدهم: چهار شاعر(احمد عطار، قفطان، حويزى، آل كمونه)؛۱

1.اين آمار، بر اساس كتاب الموسوعة الشعرية المهدوية و كتاب سيماى امام مهدى عليه السلام در شعر عربى و جستجوى محقّقان دانش‏نامه، به دست آمده است.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23196
صفحه از 367
پرینت  ارسال به