143
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم

۱۱ / ۱۱

نظيرى نيشابورى‏۱

رخ در نقاب ، چون حسن عسكرى كشيدقُطبيَّتش به قائم آل نبى رسيد
برزخ ، ميان كثرت و وحدت نموده شدگرديد در برابر شِيثِ‏۲ نبى پديد
سر انتهاى دايره بر ابتدا نهادخور۳ زِاستوا فرو شد و از استوا دميد
از نقطه احَد ، دو محمّد ظهور كردمرآت‏۴ فوقِ دايره ، ما تَحتِ خويش ديد
يومُ القيامه گشت چو قائم ظهور كرداَلْيَومَ كُلُّ شَىْ‏ءٍ اِلى‏ مَبْدَءٍ يُعيد۵
يا صاحب الزّمان! به درآ از خفا كه خَلق‏تا حدّ ناف جامه صورت فرو دريد
بر راهِ حق كه مى‏نگرم يك حسين نيست‏آفاق ، كربلا شد و مردم همه يزيد
باطل، شبيه حق شد و انصاف درفُتاداِضلال ، بيخِ عدل زد۶ و ظلم سركشيد
بِدعَت بنا نهاد و اَمَل، باغ و خانه ساخت‏غفلت، كمر گشاد و خطا، فرش گُستَريد
بنْماىْ دستِ قدرت و مفتاحِ باب كن‏كآفاق مانده بسته در و قفلْ بى‏كليد
شاها ! تو شاهدى كه «نظيرى» به مِهرِ حق‏بفروخت صدرِ سلطنت و مَسكَنت‏۷ خريد
جاه يزيد و قوم يزيدش مُراد نيست‏حبّ علىّ و آل على باد بر مزيد.۸

1.ميرزا محمّد حسين ، عارف و شاعر ، متخلّص به «نظيرى» ، در نيشابور متولّد شد . وى از شاعران بلندآوازه قرن دهم و اوايل قرن يازدهم است . ديوان اشعار او كه انواع قالب‏هاى شعرى را شامل مى‏شود ، در هندوستان و ايران به چاپ رسيده است . وى در احمدآباد گجرات درگذشت و در مسجدى كه خود ساخته بود، به خاك سپرده شد (آتشكده آذر : ج ۲ ، ص ۷۱۱ ، تاريخ ادبيات در ايران : ج ۵ ص ۸۹۷ ، تاريخ نظم و نثر : ص ۴۲۹ ، مجمع الفصحا : ج ۴ ص ۱۰۱) .

2.شِيْث : سومين پسر آدم و حوا كه به عقيده مسلمانان، مقام نبوّت داشت .

3.خور : خورشيد .

4.مرآت : آينه .

5.امروز هر چيزى به سوى مبدأ بر مى‏گردد .

6.بيخ زدن : ريشه بركندن .

7.مسكنت : تهى‏دستى ، بى چيزى .

8.ديوان نظيرى نيشابورى : ص ۵۰۰ ، دانش‏نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۱۱۱.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
142

۱۱ / ۱۰

ناظم هروى‏۱

امام حاضر و غايب، محمّد مهدى‏كه گشته خاكِ وجودم به مِهر او تخمير۲
فلك به كينِ عدويش گرفته خوىِ پلنگ‏زند به چشمِ حسودش هِلال ناخنِ شير
خوش آن زمان كه چو «يا صاحبَ الزَّمان» گويم‏شبِ مرا دهد از چهره، آفتابِ مُنير
شوم چو خامه به اوصاف او زبان‏آوربه خونِ ديده كنم اين قصيده را تحرير
كه اى بهارِ ثناى تو گل‏فشانِ ضميرز قُدرت تو قوى‏پنجه بازوى تقدير
خداشناس گواهم بوَد در اين دعوى‏كه نيست ذات تو را چون خدا شبيه و نظير
قضا ز خامه حُكم تو سر نمى‏پيچدكسى چگونه كند سرنوشت را تدبير؟۳

1.ملّا فرخ حسين، متخلّص به «ناظم» در سال ۱۰۱۱ق در هرات به دنيا آمد. تاريخ وفات او از سال ۱۰۷۲ تا ۱۰۸۱ ق ذكر شده است .

2.تخمير : سرشتن ، سرشته .

3.ديوان ناظم هروى: ص ۴۴۹، دانش‏نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۱۶۲.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22993
صفحه از 367
پرینت  ارسال به