درآمد۱
شعر، يكى از مهمترين جلوههاى فرهنگى جامعههاى انسانى به شمار مىرود. شعر، دغدغهها، مسئلهها، آرزوها و آرمانهاى جامعه را به نمايش مىگذارد . در پرتو اشعار يك جامعه مىتوان تحوّلات فرهنگى آن را بررسى كرد. مسئله مهدويت كه يكى از عقايد مسلّم همه مسلمانان و يكى از مهمترين دغدغههاى پيروان اهل بيت عليهم السلام پس از آغاز غيبت امام مهدى عليه السلام است از اين قاعده مستثنا نيست . در اين نوشته - كه به عنوان مدخل و درآمدى بر اشعار مهدويت نگارش شده - تلاش مىشود در نگاهى اجمالى، شعر مهدوى در طىّ قرون متمادى بررسى شود. مباحث اين نوشتار در قالب سه مبحث ارائه مىگردند:
۱. پيشينه تاريخى و گزارش كمّى اشعار مهدوى؛
۲. گزارش مضمونى و محتوايى اشعار؛
۳. تحولات شعر مهدوى .
۱. پيشينه تاريخى شعر مهدوى
نزديك به ربع قرن است كه كتابهايى در گردآورى اشعار مربوط به مهدى عليه السلام تدوين مىشود. براى پى بردن به پيشينه تاريخى شعر مهدوى و نيز اطلاع از كميت اين اشعار نخست به معرفى چهار اثر در اين زمينه مىپردازيم:۲