239
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم

اين كتاب ، بارها به چاپ رسيده و نسخه‏هاى فراوان و چندين ترجمه فارسى دارد .۱
در كتاب‏خانه‏هاى ايران حد اقل ۱۱۵ نسخه خطّى از اين اثر شناسايى شده است .۲
شيخ صدوق در اين كتاب به غيبت پيامبران ، روايات غيبت از چهارده معصوم ، توقيعات ، معمّرين و مسائل ديگر پرداخته است . كتاب ، داراى ۵۸ باب است . شيخ صدوق در اين كتاب ، تنها به نقل روايت اكتفا نكرده ، بلكه در موارد بسيارى در ابتداى باب يا انتهاى آن توضيحاتى آورده است . علاوه بر آن در ابتداى كتاب ، مقدّمه‏اى طولانى بيش از يك‏صد صفحه در مباحث امامت به صورت كلّى و پاسخ به شبهات نگاشته است .
۳ . الغيبة ، محمّد بن ابراهيم بن جعفر نعمانى (زنده در ۳۴۲ق) .۳
از اين اثر در كتاب‏خانه‏هاى ايران ده نسخه خطّى شناسايى شده است .۴
اين كتاب ، بارها به چاپ رسيده و چندين ترجمه چاپ شده به زبان فارسى دارد .۵نويسنده ، پانصد حديث در باره امام مهدى عليه السلام گرد آورده است . سال تأليف آن ۳۴۲ هجرى است .

1.كتاب‏نامه حضرت مهدى عليه السلام : ج ۱ ص ۲۳۹ - ۲۳۸ و ۲۷۳ و ۳۹۲ و ۳۹۳ و ۳۹۴ و ۴۰۴ و ۴۰۵ و ج ۲ ص ۶۰۵ .

2.رك : فهرستگان نسخ خطّى حديث و علوم حديث : ج ۲ ص ۳۱۰ .

3.جواد على در كتاب المهدى المنتظر عند الشيعة الإثنى عشرية (ص ۲۴) وفات وى را ۳۲۸ ق ، ذكر كرده است و در پايان‏نامه بررسى مسئله غيبت امام عصر در قرآن و حديث (ص ۲۰۲) ، سال وفات وى حدود ۳۶۰ ق آمده است . در منابع كهن به هيچ يك از اين دو تاريخ ، اشاره نشده و

4.رك : فهرستگان حديث و علوم حديث : ج ۵ ص ۱۳۲ .

5.كتاب‏نامه حضرت مهدى عليه السلام : ج ۱ ص ۲۳۶ - ۲۳۷ و ج ۲ ص ۵۳۸ - ۵۳۷ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
238

۵۰ . الملاحم ،۱ احمد بن ميثم بن ابى نعيم .
وى شيعه اثناعشرى است .
۵۱ . الملاحم ،۲ ابو عبداللَّه محمّد بن عبّاس بن عيسى غاضرى .
وى شيعه است .
۵۲ . الرجعة ،۳ ابو يحيى احمد بن داوود بن سعيد فزارى جرجانى .
وى از بزرگان اهل حديث و سنّى بوده است .

۱ - ۲ . مهدويت‏نگارى در قرن چهارم‏

الف - آثار موجود

۱ . الملاحم ، ابو الحسن احمد بن جعفر بن محمّد ابن المنادى (م ۳۳۶ ق) .۴
سيّد ابن طاووس در كتاب الطرائف‏۵ از آن ياد كرده و داراى نسخه خطّى در كتاب‏خانه مسجد اعظم قم به شماره ۱۹۱۷ است .۶نسخه ديگرى از اين اثر در كتاب‏خانه مجلس شوراى اسلامى به شماره ۱۲۷۴ وجود دارد .۷ اين كتاب با تحقيق عبد الكريم عقيلى در بيروت به سال ۱۴۱۸ از سوى انتشارات دار السيرة چاپ شده است .
مؤلف ، از عالمان سرشناس اهل سنّت است .
۲ . كمال الدين و تمام النعمة ، شيخ صدوق (م ۳۸۱ ق) .

1.الفهرست ، طوسى : ص ۵۳ ش ۶۷ .

2.الفهرست ، نجاشى : ص ۲۴۱ .

3.الفهرست ، طوسى : ص ۳۳ ش ۹۰؛ معالم العلماء : ص ۲۲ .

4.در الطرائف در يك جا المنارى و در جاى ديگر المناوى آمده است و در كتاب‏نامه حضرت مهدى (ص ۲۱۶) المنارى ثبت شده است .

5.الطرائف : ص ۱۸۰ و ۱۸۶ .

6.فهرست نسخه‏هاى خطّى كتاب‏خانه مسجد اعظم قم : ص ۳۸۴؛ كتاب‏نامه حضرت مهدى عليه السلام : ج ۲ ص ۶۷۵ .

7.فهرست نسخ خطّى كتاب‏خانه مجلس شوراى اسلامى : ج ۴ ص ۵۰ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23172
صفحه از 367
پرینت  ارسال به