37
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

۲ ـ ۴. عامل محیطی

«چشمان این مردان سخت در طلب است و این باعث تحریک آنها است» (شریف رضی، ۱۴۱۴). این جمله‌ای است در حکمت ۴۲۰ نهج‌البلاغه که علی علیه السلام درباره افرادی فرمودند که زنی از روبه‌روی آنان گذشت و آنها به او چشم دوخته بودند. چشم می‌بیند، گوش می‌شنود، حس بویایی استشمام و حس لامسه لمس می‌کند. این حواس دروازه ورودی محیط بیرون به دنیای درون ما هستند. قرآن کریم هنگامی که به مردها و زنان توصیه می‌کند در ارتباط با یکدیگر حریم‌ها را رعایت کنند، می‌گوید این روش، قلب‌ها را از تحریکات آلوده حفظ می‌کند۱ (احزاب: ۵۳).

بی‌تردید محرک‌های بیرونی در به راه افتادن فعالیت جنسی مؤثرند. پژوهشگران در پی یافتن پاسخ به این پرسش بوده‌اند که واقعاً چه چیزی عامل اصلی برانگیختگی جنسی است؛ محرکهای درونی یا محرک‌های بیرونی؟ یافته‌های آنان حاکی از این است که محرک‌های بیرونی دست‌کم به عنوان عامل مهمی در به راه انداختن فعالیت‌های جنسی نقش دارند (فرانکن، ۱۳۸۴: ۱۶۳). هرچه از فرآیند تحقیقات علمی می‌گذرد بیشتر آشکار می‌شود که برانگیختگی جنسی بستگی کمتری به فعالیت هورمونی و بدنی دارد و بیشتر به تحریک از بیرون وابسته است؛ یعنی به نظر می‌رسد دیدن، بوییدن و لمس‌کردن شریک جنسی قوی‌ترین محرک‌های ورودی برای برانگیختگی و تحریک‌شدن به رفتار جنسی است. این بدان معنا نیست که زیربناهای زیستی برای میل جنسی بی‌اهمیت‌اند، بلکه بدان معنا است که آن قدرتمندی که در تشنگی و گرسنگی دارند، در رفتار جنسی ندارند (ریو،۲ ۱۳۸۱: ۹۷). به نظر می‌رسد زیربناهای زیستی وظیفه حفظ و نگهداری برانگیختگی جنسی را برای ادامه فعالیت جنسی به عهده دارند.

تحقیقات نشان داده است مواجهه با محرک‌های جنسی انگیختگی جنسی را بیشتر از

1.. (وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکمْ وَ قُلُوبِهِنَّ؛ ... و چون از زنان چیزی خواستید از پشت پرده از آنان بخواهید؛ این برای دل‌های شما و دل‌های آنان پاکیزه‌تر است).

2.. Reeve, J.


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
36

۲ ـ ۳. عامل آموخته‌شده

آموزه‌های اسلامی والدین و مربیان را به تربیت جنسی کودکان توجه جدی می‌دهد. خودداری از ارتباط جنسی پدر و مادر در برابر دیدگان بیدار کودک از جمله اخطارهایی است که به والدین داده شده است. در آموزه‌های اسلامی توصیه شده است که همسران به گونه‌ای ارتباط زناشویی نداشته باشند که کودکی آنها را ببیند یا متوجه ارتباط آنها بشود و اثرات این وضعیت احتمالاً زمینه گناهکاری کودکان را فراهم خواهد ساخت (نک.: کلینی، ۱۴۰۷: ۵/۵۰۰). در صورت رعایت‌نکردن چنین توصیه‌هایی، آنچه موجب انحرافات جنسی فرزندان می‌شود «عامل آموخته‌شده» در رفتارهای جنسی نام دارد. ممکن است این عامل مانند سازه‌های روانی اولیه اثر عمیق و ماندگاری در گرایش‌های کودکان ایجاد کند.

عامل آموخته‌شده به دو شکل در راه‌اندازی فعالیت جنسی تأثیر می‌گذارد: شکل اول، مربوط به پدیده‌ای به نام نمایش جنسی است که طبق نظر سیمون۱ و گاگنون۲ (۱۹۸۶) از مسیر اطلاعاتی به وجود می‌آید که به کودکان در فرآیند تقلید و الگوبرداری داده می‌شود. نمایش‌های جنسی عبارت است از طرحواره‌هایی ذهنی درباره اینکه رابطه جنسی چگونه صورت می‌گیرد. قبل از بلوغ، این نمایش جنسی فقط با نحوه رفتار با جنس مخالف مرتبط است، اما با شروع نوجوانی این نمایش‌ها با احساسات جنسی تلفیق می‌شود (فرانکن، ۱۳۸۴: ۱۶۳). شکل دوم از عامل آموخته‌شده به خیال‌پردازی‌های افراد مربوط می‌شود. مطالعات متعدد (مثلاً: هایمن،۳ ۱۹۷۷) نشان داده است که محرک‌های جنسی لزوماً نباید دیداری باشند. از آنجا که افراد می‌توانند از طریق خیال‌پردازی از نظر جنسی تحریک شوند، توانایی خیال‌پردازی را می‌توان میانجی مهمی در تحریک جنسی به شمار آورد (فرانکن، ۱۳۸۴: ۱۶۳). از این‌رو افراد مستعد خیال‌پردازی و نیز افرادی که تجربه ارتباط جنسی داشته‌اند، آسان‌تر خیال‌پردازی‌های جنسی می‌کنند.

1.. Simon, W.

2.. Gagnon, J. H.

3.. Heiman, J. R.

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31575
صفحه از 298
پرینت  ارسال به