۲ ـ ۲. قلمرو اجتماعی
درک حضور دیگران سبب میشود فرد در حضور آنها از ارتکاب رفتارهای خلاف و نادرست دست بکشد یا وظیفهاش را انجام دهد (پسندیده، ۱۳۸۶ج). این همان سازوکاری است که در حیا وجود دارد. اینکه چگونه نظارت دیگران برخی توانمندیهای انسان، از جمله خویشتنداری، را فعال یا فعالتر میکند، پرسشی است که در علم روانشناسی و جامعهشناسی بدان پرداخته شده است. نورمن تریپلت۱ (۱۸۹۸) در جریان بررسی رکوردهای سرعت دوچرخهسواران متوجه شد بسیاری از آنها وقتی با هم مسابقه میدهند رکورد بهتری کسب میکنند تا وقتی که بهتنهایی رکوردگیری میکردند. کمی پس از آن، این پدیده که در حضور دیگران توانمندیها افزایش پیدا میکند، «آسانسازی اجتماعی»۲ نامیده شد (اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۵). افراد تحت تأثیر پدیده آسانسازی اجتماعی با انرژی بیشتر از هنگامی که تنها هستند، توانمندیهای خویش را به کار میبرند و رفتار میکنند. از برخی کارها در بین مردم پرهیز میکنند؛ اما ممکن است در خلوت توان بازداری از انجامدادن آن کار را نداشته باشند.
در قلمرو خویشتنداری، دو مفهوم به بهترین وجه میتواند «آسانسازی اجتماعی» خویشتنداری در حضور دیگران را توجیه کند. اولین مفهوم، «متابعت» است. متابعت رفتار فردی را توصیف میکند که برای کسب پاداش یا اجتناب از تنبیه برانگیخته شده باشد. معمولاً این رفتار تا هنگامی دوام دارد که وعده پاداش یا تهدید تنبیه از سوی جمع موجود باشد. در سطح متابعت، بسیاری از پژوهشگران تفاوت چندانی بین انسان و دیگر حیوانات ندیدهاند. همه حیوانات به پاداشها و تنبیهات عینی پاسخ میدهند (ارونسون،۳ ۱۳۸۶). بنابراین، متابعت ناپایدارترین سطح نفوذ اجتماعی است و کمترین تأثیر را در رفتار فرد دارد. زیرا مردم صرفاً با هدف کسب پاداش یا اجتناب از تنبیه متابعت میکنند.