ضرورت عفاف برای انسان، دستیابی به چارچوب نظری عفّتورزی و خویشتنداری جنسی، و سرانجام، ارائه الگوی اسلامی تنظیم رفتار جنسی. در این طرح، از یک سو الگوهای رفتار جنسی در غرب بررسی و بر اساس نظر غربیان ارزیابی شدهاند و از سوی دیگر، منابع اسلامی به طور دقیق و هدفمند مطالعه گردیدهاند. مهمترین خروجی این مطالعه، «مدل نظری خویشتنداری جنسی» است که میتواند مبنای کار مشاوران و روانشناسان و نیز رسانهها و نهادهای فرهنگی قرار گیرد. بر اساس این مدل، خویشتنداری جنسی، ترکیبی از مهارگری و تابآوری است که دارای سه نیروی انگیزشی به نامهای: ترس، امید و محبّت، و چهار مکانیزم به نامهای: دوراندیشی، تجربه، عبرت و حیاست. در این مدل، مجموعهای از توانمندیهای روانشناختی، مهارتهای خودمهارگری و عوامل زیستی و ارثی، عوامل درونی خویشتنداری را تشکیل میدهند و تماس کمینه و تحریک کمینه نیز عوامل رفتاری و اجتماعی خویشتنداری و عفاف را تشکیل میدهند که حجاب و پوشش را باید در این قسمت جستجو کرد.
گروه روانشناسی اسلامی این پژوهشکده، مبتنی بر یافتههای این پژوهش، چند طرح تجربی، شامل مقیاسهای لازم و مداخلههای روانشناختی را در سطوح مختلف طرّاحی کرده است تا ابزارهای لازم برای فعّالیت مشاوران و روانشناسان و همچنین فعّالان فرهنگی و اجتماعی فراهم آیند. هدف این طرحها، تبدیل مباحث نظری به برنامههای اجرا شدنی در مراکز مشاوره و نیز استانداردسازی فعّالیتهای مراکز فرهنگی و اجتماعی است.
در این فرصت لازم میدانیم از حضرت آیة الله محمّدی ریشهری، به دلیل فراهمسازی بستر پژوهشی مناسب، و از آقای دکتر مهدی عبّاسی به دلیل تلاش عالمانه در این پژوهش، قدردانی کنیم. همچنین از آقای دکتر عبّاس پسندیده برای نظارت علمی بر این طرح و از جناب آقای دکتر مسعود جانبزرگی برای ارزیابی دقیق این طرح سپاسگزاریم.
از خوانندگان محترم و اندیشمندان و دانشجویان گرامی درخواست داریم این گروه را با دیدگاهها و انتقادهای اصلاحی خود بهرهمند سازند.
گروه روانشناسی اسلامی
پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی
مقدّمه