اصلی ازدواج است (بقره: ۲۲۳). واداشتن انسانها به ازدواج و تولید نسل برای این است که نوع بشر در زمین باقی بماند و مایه بقای دین او، ظهور توحید و پرستش او باشد؛ برای این است که جامعه صالح تشکیل شود و با تقوای عمومی در مسیر خدا گام بردارد (طباطبایی، ۱۴۱۷: ۲/۲۱۴). بنابراین، اگرچه حکمت «تشکیل خانواده» را باید در حرکت تکاملی فردی و اجتماعی انسان دانست، ارضای نیاز جنسی یکی از کارکردهای مهم خانواده است.
امروزه با وجود تحولات بنیادینی که در زمینه آزادی روابط جنسی در جوامع مدرن رخ داده است، خانواده همچنان کارکرد تنظیم رفتار جنسی را بر عهده دارد، گرچه نقش انحصاری خود را در تأمین نیازهای جنسی از دست داده است (بستان، ۱۳۸۳: ۶۸). البته در مکتب تشیع، ارضای نیاز جنسی در تشکیل خانواده منحصر نیست و شامل ازدواج موقت نیز میشود. در هر صورت، ازدواج موقت با آزادی روابط جنسی و بوالهوسی سنخیت ندارد. هر یک از ازدواج دائم و موقت، اهداف و کارکردهای حسابشدهای دارند. این اهداف و کارکردها چارچوب اجرایی هر یک را مشخص میکند. سطحینگری درباره این اهداف و کارکردها، ممکن است یکی را علیه دیگری خطرناک جلوه دهد. در این باره مباحثی قابل طرح است که در ادامه میآید؛ اما قبل از آن به سازوکار تأثیر ازدواج در تنظیم رفتار جنسی اشارهای خواهیم داشت.
۳ ـ ۱ ـ ۱. کاهش برانگیختگی جنسی
قرآن کریم (نور: ۳۳/۳۲) چنین توصیه میکند: «مردان و زنان بیهمسر خود، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را همسر دهید، اگر فقیر و تنگدست باشند خداوند آنان را از فضل خود بینیاز میسازد. خداوند گشایشدهنده و آگاه است! و کسانی که امکانی برای ازدواج نمییابند، باید پاکدامنی پیشه کنند تا خداوند از فضل خود، آنان را بینیاز گرداند».۱ این آیات نشان میدهد امکان «ارضای بهنجار نیاز جنسی» فقط در ازدواج است. اگر این نبود، خویشتنداری و حفظ پاکدامنی در زمان فقر و نداری معنا نداشت. پس کسانی که