فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 51 - صفحه 44

۴۳. علي بن ابراهيم gt; أبيه ۱ gt; حماد gt; الحلبي (۱). ۲
۴۴. علي بن ابراهيم gt; أبيه gt; حماد gt; الحلبي ۳ gt; حريز gt; محمد بن مسلم (۱). ۴
۴۵. [علي بن ابراهيمgt; أبيه و محمد بن يحيى gt; أحمد بن محمد جميعاً ۵ gt; ابن أبي عميرgt; ] حماد gt; الحلبي (۱). ۶
۴۶. [علي بن ابراهيم gt; أبيه gt; ] ابن ابي عمير gt; حماد gt; الحلبي (۲). ۷
۴۷. [علي بن ابراهيم gt; أبيه gt; ابن ابي عمير gt; حماد] gt; الحلبي (۱). ۸
۴۸. علي بن ابراهيم gt; أبيه gt; ابن ابي عمير gt; حماد بن عثمان ۹ (۱). ۱۰
۴۹. علي بن ابراهيم gt; أبيه gt; ابن ابي عمير gt; حماد بن عيسى ۱۱ gt; الحلبي (۱). ۱۲
۵۰. عدة من أصحابنا gt; سهل بن زياد gt; الحجال ۱۳ gt; حماد gt; الحلبي (۱). ۱۴
۵۱. علي بن ابراهيم gt; أبيه gt; ابن أبي عمير gt; من رواه gt; الحلبي (۱). ۱۵
۵۲. علي بن ابراهيم gt; أبيه و محمد بن اسماعيل gt; الفضل بن شاذان ۱۶ جميعاً ۱۷ gt; ابن ابي عمير gt; ابراهيم بن عبد الحميد ۱۸ gt; عبيد الله بن علي الحلبي (۱). ۱۹

1.. با مقايسه بقيه اسناد، سقط نام ابن عمير از سند آشکار است.

2.. همان، ج۴، ص۵۵۸.

3.. در تهذيب الأحكام (ج۹، ص۷۳، ح۴۵) و وسائل الشيعة (ج۲۴، ص۴۲، ح۲۹۹۳۷) همين روايت از الكافي نقل شده، اما نام «الحلبي» در آنها نيست. همچنين در الفقيه (ج۳، ص۳۳۳، ح۴۱۹۰) همين روايت با سند «عن حماد، عن حريز، عن محمد بن مسلم» نقل شده و نامي از الحلبي نيامده است. لذا به نظر مي‌آيد نام الحلبي در اين سند زايد باشد. نكته ديگر، اين‌كه راوىِ حريز در سند مشهور الكافي، حماد بن عيسى است كه با توجه به طبقه‌اش، ابراهيم بن هاشم مى تواند مستقيماً از او نقل کرده باشد. در اين صورت، احتمال سقط در سند نيز منتفى خواهد بود.

4.. الكافي، ج۶، ص۲۳۷.

5.. تحويل سند به اين صورت است: [۱] علي بن ابراهيم، عن أبيه، عن ابن ابي عمير، عن حماد عن الحلبي. [۲] محمد بن يحيى، عن احمد بن محمد، عن ابن ابي عمير، عن حماد عن الحلبي.

6.. همان، ج۴، ص۷۶.

7.. همان، ج۴، ص۴۳۷، ج۵، ص۱۸۳.

8.. همان، ج۶، ص۱۷۲.

9.. اين روايت در تهذيب الأحكام (ج۷، ص۲، ح۱) از الكافي با اين سند نقل شده است: «عن حماد، عن الحلبي، عن ابي عبدالله(».

10.. همان، ج۵، ص۱۴۸.

11.. اين روايت با همين سند در تهذيب الأحكام (ج۳، ص۲۶۱، ح۵۶) نقل شده، اما به جاى حماد بن عيسى، حماد بن عثمان آمده است. در وسائل الشيعة (ج۵، ص۲۸۵، ح۶۵۶۳) و بحار الأنوار (ج۱۹، ص۱۲۰، ح۶) اين روايت از الکافي نقل شده و در سند آن تنها تعبير عن حماد آمده است.

12.. الكافي، ج۳، ص۲۹۶.

13.. مراد، ابي محمد عبد الله الحجال است.

14.. همان، ج۸، ص۱۷۶.

15.. همان، ج۲، ص۲۵۸.

16.. در اسناد الكافي، محمد بن اسماعيل، هيجده روايت از عبيدالله و محمد حلبي را از طريق فضل بن شاذان نقل مي‌کند که تنها سند همين روايت «عن ابن أبي عمير، عن إبراهيم بن عبد الحميد، عن عبيد الله» است و در بقيه موارد، فضل بن شاذان از طريق «صفوان بن يحيى، عن ابن مسكان، عن محمد الحلبي» روايت مي‌کند. شايان توجه است كه در الکافي، روايات فضل بن شاذان منحصراً از طريق محمد بن اسماعيل نقل شده است. از اين رو، احتمال ترکيب و اختلال دو سند وجود دارد؛ يعني عبيد الله و محمد حلبي هر دو اين روايت را نقل نموده و سند مرتبط با محمد از طريق محمد بن اسماعيل، عن الفضل بن شاذان با سند عبيد الله از طريق علي بن ابراهيم، عن ابيه، عن ابن أبي عمير با هم ترکيب و نام حماد نيز حذف شده باشد. البته وجود ابراهيم بن عبد الحميد در سلسله سند ـ که به آن ويژگي خاصي داده و احتمال وجود روايت در يکي از کتاب‌هاي ابن ابي عمير را قوت مي‌بخشد ـ فرضيه فوق را تضعيف مي‌نمايد. تعبير از نام کامل عبيد الله بن علي الحلبي نيز مي‌تواند مؤيد آن باشد.

17.. تحويل سند به اين صورت است: [۱] علي بن ابراهيم، عن أبيه، عن ابن ابي عمير. [۲] محمد بن اسماعيل، عن الفضل بن شاذان، عن ابن ابي عمير.

18.. در الكافي، سند «محمد بن اسماعيل، عن الفضل بن شاذان، عن ابن ابي عمير، عن ابراهيم بن عبد الحميد» در سي مورد تکرار شده است.

19.. همان، ج۲، ص۱۱۴.

صفحه از 171