نقل سوم

سمرقندي نيز مي‌گويد كه اين آيه در شأن علي بن ابي‌طالب علیه السلام و فاطمه علیها السلام نازل شده كه روزه بودند و سائلي پيش آمد و در حالي كه تنها غذاي آن روزشان را داشتند، مقداري از آن را به سائل دادند و سپس يتيمي آمد و مقداري از غذا را نيز به او دادند و سپس اسيري آمد و باقي غذا را نيز به او بخشيدند و خداوند مدحشان كرد و اين آيه را فرستاد.
سمرقندي، نازل شدن اين آيه را در مورد مردي از انصار به قول ضعيف نسبت داده است. ^۱

نقد و بررسي روايت

اين روايت، به صورت مرسل نقل شده است؛ ولي با توجه به اين‌که منافاتي با روايت مسند و صحيح علي بن ابراهيم ندارد، مقبول واقع مي‌شود.
فرات كوفي، در جايي ديگر، از جعفر بن محمد فزاري، به صورت معنعن، از ابن عباس نقل مي‌كند كه درباره آية (وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَيَتِيماً وَأَسِيراً( گفت:
اين آيه درباره علي بن ابي‌طالب علیه السلام و همسرش فاطمه علیها السلام و كنيزشان نازل شد؛ بدين گونه كه آنها پيامبر صلی الله علیه و آله را ملاقات كردند و حضرت به هر كدام از آنها صاعي از طعام عطا كرد. وقتي به منزل رسيدند، سائلي آمد و درخواست كمك كرد و علی علیه السلام غذاي خود را به او بخشيد. سپس يتيمي از همسايگان پيش ايشان آمد و فاطمه علیها السلام دختر محمد صلی الله علیه و آله غذاي خود را به او بخشيد و علی علیه السلام به او گفت: پيامبر صلی الله علیه و آله مي‌گويد كه خداوند فرموده است: «قسم به عزت و جلالم! كسي مانع گريه يتيم در اين دنيا نمي‌شود؛ جز اين‌که خداوند او را در بهشت در جايي كه بخواهد مسكن دهد». سپس اسيري آمد و طعام طلبيد و علی علیه السلام به سودا خادمشان دستور داد و او نيز غذاي خود را بخشيد و اين آيه (وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً * إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّـهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُوراً( نازل شد. ^۲

نقد و بررسي روايت

نجاشي، فزاري را ضعيف در حديث دانسته است. ^۳ شيخ طوسي نيز، با اين‌که توثيقش كرده، ولي متذكر شده كه برخي او را تضعيف كرده‌اند و در مولد قائم علیه السلام‌ چيزهاي عجيبي نقل كرده است. ^۴ همچنين، اين روايت از لحاظ متن متفاوت از روايات سابق است و در اين روايت، پيامبر صلی الله علیه و آله به هر كدام از ايشان صاعي داده است. دوم، اين‌که در اين روايت، علی علیه السلام سهم خود را به سائل بخشيدند و فاطمه علیها السلام به يكي از يتيمان همسايه بخشيد. سپس وقتي اسيري آمد، علی علیه السلام دستور داد كه خادمشان، سهم خود را به اسير ببخشد. بعيد به نظر مي‌رسد كه علی علیه السلام دستور دهد خادمشان سهم خودش را ببخشد.