نقل دوم
فرات كوفي از محمد بن احمد بن علي همداني، از جعفر بن محمد علوي، از محمد بن محمد بن عبدالله بن عبدالله، از كلبي از ابي‌صالح، از ابن عباس نقل مي‌كند كه: آية (وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَيَتِيماً وَأَسِيراً( ۱ درباره علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام نازل شد كه سه قرص نان داشتند و آنها را به مسكين، يتيم و اسير اطعام كردند و خود گرسنه خوابيدند. ۲
نقد و بررسي روايت
از لحاظ سندي، همداني و محمد بن محمد مجهول‌اند و علوي نيز از جانب شيخ طوسي، قليل الروايه معرفي شده كه تلعكبري از او نقل مي‌كند. ۳ بقيه راويان از عامه‌اند. و اما خود فرات از مشايخ علي بن بابويه است و صدوق زياد از او روايت كرده است. علامه مامقاني مي‌گويد:
ظاهر روايت شيخ در وسائل الشيعة و فاضل مجلسي در بحار الانوار و صدوق و ديگران از ايشان دليل بر اعتمادشان بر فرات كوفي است و مجلسي در بحار الانوار گفته است كه هر چند اصحاب، متعرض مدح و قدحي نسبت به ايشان نشده‌اند، لكن براي موافقت احاديثش با آنچه از احاديث معتبر به ما رسيده است و همچنين به دليل حُسن ضبط ايشان در نقل روايات، ممكن است نسبت به ايشان توثيق و حسن ظن حاصل گردد.
علامه مامقاني در ادامه مي‌گويد:
كمترين چيزي كه مي‌توان از موقعيت ايشان استفاده كرد، اين است كه او در درجات عالي حسن قرار دارد؛ زيرا:۱. از مشايخ علي بن بابويه است؛ ۲. صدوق، شيخ حر و مجلسي از ايشان روايت كرده‌اند. ۴
از اين روايت نيز مطالب زير به دست مي‌آيد:
۱. در اين روايت نيز به قرض و ... اشاره نشده است.
۲. اشاره‌ايي به انفاق در سه روز نشده است.
۳. سه قرص نان به جاي حلوا عنوان شده است؛ ولي به جهت قوّت سند روايت علي بن ابراهيم، انفاق حلوا ترجيح مي‌يابد.
۴. اين روايت، برخلاف روايت علي بن ابراهيم، اشاره دارد كه گرسنه خوابيدند، ولي باز به جهت ضعف سند اين روايت، گرسنه خوابيدنشان ثابت نمي‌شود. تنها چيزي كه ثابت مي‌شود، نخوردن از آن طعام انفاقي است كه بنا بر روايت علي بن ابراهيم، حلوا بود.
۵. اين روايت نيز اشاره‌اي به نذر و روزة حسنين ندارد.
1.. سوره انسان، آيه ۸.
2.. تفسير فرات الكوفي، ص۵۲۸ ـ ۵۲۹.
3.. رجال الطوسي، ص۴۱۹.
4.. تنقيح المقال، ج۲، ص۳ از ابواب فاء.
