ابوسعيد اعرابي در معجم و طبراني در الاوسط از مجاهد نقل کرده‌اند که اين سوره مدني است. ^۱ ابن كثير نوشته است:
و هي مكية، قاله ابن عباس و ابوالعالية و قيل: مدنية، قاله ابوهريرة ومجاهد. ^۲
حسين بن فضل آن را اشتباهي از مجاهد دانسته است و در روايتي که از ابوهريره نقل شده، جمله «انزلت بالمدينة» را مدرج مي‌داند. ^۳
قول به مدني بودن اين سوره از عطاء خراساني و ابن شهاب زهري نيز نقل شده است که به دليل عدم حضور همه آنها به هنگام نزول آيات، قابل توجه نيست. زركشي همچنين با تعبير«و يقال نزلت مرتين مرة بمكة و مرة بالمدينة» نزول دوباره را، بدون استناد به گوينده، مطرح كرده و سپس مكي بودن آن را اشبه دانسته است. ^۴
نيز از آنجا که مسلم اين روايت را ذيل باب «فضل الفاتحة و خواتيم سورة البقرة» آورده، احتمال داده‌اند كه چون فضيلت قرائت آخر سورة بقره و سورة‌ حمد با هم آمده، پس با هم نازل شده‌اند.! ^۵
لذا برخي به جاي جرح و تعديل روايات و بررسي تاريخي آن، قايل به نزول مکرر اين سوره، يکبار، در مکه و بار ديگر، به هنگام تغيير قبله در مدينه ـ که مسلمانان گمان کردند کيفيت نماز هم تغيير کرده است ـ يا به دليل بزرگداشت و تأکيد بر معاني عالي اين سوره، شده‌اند. اين فرضيه را ثعلبي، ^۶ غوي، ^۷ زمخشري‌، ^۸ فخررازي‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ^۹ سخاوي، ^۱۰ زرکشي ^۱۱ و سيوطي ^۱۲ نقل کرده‌اند؛ اما هيچ کدام گوينده اين نظريه را معرفي نکرده‌اند، و با تعبير «و قيل» از کنار آن گذشته‌اند و فقط به ذکر فوايد نزول مجدد، از جمله تعظيم و بزرگداشت و تذکر و جلوگيري از نسيان و.... پرداخته‌اند.
مکي بودن سوره حمد طرفداران بسياري دارد و روايات بسياري بر آن دلالت دارد؛ دسته‌اي گفته‌اند اين سوره مکي است، به دليل آية ۸۷ سورة حجر: (وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعاً مِنَ الْـمَثَانِي( ، که از سوره حمد به سبع المثاني ياد شده است و همه سوره حجر را مکي مي‌دانند. پس بايد نزول فاتحه قبل از سوره حجر باشد. ^۱۳