فصلنامه علمي - پژوهشي علوم حديث 49 و 50 - صفحه 349

در يک مورد ۱ وي خبري از پدرش نقل مي‌کند که ضمن آن، پدرش از ارتباط خود با عيسي بن جعفر عباسي (م حوالي ۱۸۵ق) ۲ ياد کرده که حاکم بصره بوده است. از اين خبر چنين به دست مي‌آيد که وي ارتباط نزديکي با او داشته است. محمد نوفلي در حوالي سال‌هاي ۲۰۰ق در بصره بوده و همان جا اخبار مربوط به ابوالسرايا را گردآوري کرده است؛ همان مطالبي که ابوالفرج در مقاتل الطالبيين به طعنه از آنها ياد کرده است. احتمال اين که محمد بن سليمان در بصره مي‌زيسته وجود دارد.
به نظر مي‌رسد محمد بن سليمان نوفلي منبع اخبار تاريخي و ادبي بوده و در عين حال خوش ذوق هم بوده است؛ چرا که ابوالفرج در جايي اين خبر را هم به نقل از پسر درباره پدر آورده است:
أخبرني أحمد بن عبيد الله بن عمار قال، حدّثني علي بن سليمان النوفلي أحد بني نوفل بن عبد مناف قال، كان أبي يتعشّق جارية مولّدة مغنّية لامرأة من أهل المدينة، و يقال للجارية مريم... ۳
علاوه بر پدر، عموي وي و خاندانش نيز گرايش علمي ـ تاريخي ـ روايي داشته‌اند. در يک مورد ۴ مي‌گويد: «حدثني ابي و أهلي». جاي ديگري ۵ عن «عمه عيسي» دارد:
حدّثنا أحمد بن عبيد اللّه بن عمار قال حدّثنا عليّ بن محمد النوفليّ عن أبيه و عمه عيسى. ۶
بنابر اين مي‌توانيم نام عموي وي را هم ـ که عيسي است ـ داشته باشيم و بدانيم اين که او راوي بوده است. در جاي ديگري در همين الاغاني ۷ تعبير «عن أبيه عن عمومته» دارد. و در جاي ديگر:
أخبرني أحمد بن عبيد الله بن عمّار قال، حدّثني عليّ بن محمد النّوفليّ قال حدّثني رجل من أهلي من بني نوفل. ۸
نسايي در سنن ۹ روايتي از عاصم بن سليمان بن عبدالله بن حارث نقل کرده است که گمان مي‌رود برادر محمد و عموي علي نوفلي (نويسنده کتاب الاخبار) باشد.
در يک سند ـ که شيخ طوسي در الامالي ۱۰ آورده است ـ علي بن محمد بن سليمان نوفلي در سال ۲۴۵ق براي ابن عمار ثقفي روايت کرده و منبع او به نقل از پدرش از يزيد بن عبدالملک نوفلي است. اين شخص بايد يکي از مصاديق «عن اهلي» در اسنادي باشد که نوفلي به عنوان منبع خبر ذکر کرده است.

1.. الاوائل،‌ ص۲۱۹.

2.. ر.ك: الاعلام، ج۵، ص۱۰۲.

3.. الاغاني، ج۱۴، ص۳۶۶.

4.. همان، ج۱۶، ص۷۰.

5.. همان،‌ ج۲۰، ص۲۱۷.

6.. نيز در: همان، ج۱۲، ص۴۳۰.

7.. ج۴، ص۴۹۴.

8.. همان، ج۸، ص۴۶۲.

9.. ج۴، ص۴۴۴.

10.. ص۵۷۵.

صفحه از 423