ترجمه‌ها
در فهرستي كه دكتر ركسانا ماركوت ۱ از ترجمه‌هاي غربي نهج‌البلاغه، موجود در كتابخانه ملي استراليا ۲ تهيه كرده و براي ما ارسال داشته است، حدود پنجاه ترجمه كامل و يا بخش‌هايي از نهج‌البلاغه، تنها به انگليسي و گاه فرانسوي، به چشم مي‌خورد. اين در حالي است كه اكنون نهج‌البلاغه به سي زبان زنده جهان ترجمه شده است. ۳ در نگاه نخست، به فعاليت‌هاي پژوهشي روزافزون محققان مسلمان شاغل در غرب در باب نهج‌البلاغه، اين گمان پيش مي‌آيد كه با سي ترجمه گوناگون از سوي مترجمان مواجهيم، اما تنها با بررسي ترجمه‌هاي انگليسي و فرانسوي آن خواهيم ديد بيشتر اين ترجمه‌ها افست و تكرار يكي دو ترجمه آغازين است و موارد انگشت شماري از آنها مستقيماً ترجمه متن عربي آن است. ۴ با اين همه، به نظر مي‌رسد قهرمان ميدان ترجمه‌هاي غربي نهج‌البلاغه، مسلمانان ـ و نه خاورشناسان ـ باشند. در اين ميان، مسلمانان شبه قاره هند، شايد به واسطه آشنايي بيشتر با زبان انگليسي، در اين زمينه گوي سبقت را از ديگران ربوده‌اند.
يكي از نخستين ترجمه‌هاي انگليسي نهج‌البلاغه، ترجمه كامل سيد محمد عسکري جعفري است كه در سال۱۹۶۰م، و با هزينه کميته صراط الزهراي حيدرآباد دكن، در پاكستان به چاپ رسيد. پس از آن، كميته مذکور ـ كه برخي تاجران مشهور مسلمان هندي آن را اداره مي‌كردند ـ اقدامات ديگري را براي ترجمه انگليسي نهج‌البلاغه به انجام رساند. ابتدا شخصي به نام محبوب علي، ترجمه جعفري را اصلاح كرده و به سال۱۹۶۵م، در حيدر آباد دکن به چاپ رساند و سپس دكتر سيد اختر احمد، در تنقيح و تكميل ترجمه جعفري كوشيد و آن را به همراه اضافاتي، به سال۱۹۷۲م در حيدر آباد منتشر كرد. ۵ اما با وجود تلاش‌هاي محبوب علي و اختر احمد در اصلاح ترجمه جعفري، اقدامات ايشان، چندان كه بايد، بازتاب نيافت و در عوض ترجمه اصلاح نشده جعفري، دست كم يازده بار به صورت افست در جهان منتشر شد. ۶
پس از آن، انتشارات انصاريان قم ـ كه در ترجمه و معرفي آثار شيعه به جهانيان مي‌كوشد ـ ترجمه انگليسي سيدعلي رضا را از نهج‌البلاغه به سال۱۹۷۱م، منتشر ساخت. ۷ اين ترجمه از نظر شكل و ساختار همانند ترجمه شيخ حسن سعيد، چاپ شده در كتابخانه مدرسه چهلستون، است، ولي به هر حال ادعا بر نو بودن اين ترجمه است و شايد به همين علت باشد كه ناشر علي نقي النقوي را واداشته تا مقدمه و حواشي براي آن بنويسد. اين ترجمه به سال۱۹۷۷م در سنگاپور افست شده است. ۸
1.. Roxanne Marcotte.
2.. http://Nla.gov.aulanbd.b.b-an/NahjulBalagha.
3.». Ali ibn Abi Tailb« in Dictionary of literary Biography. Vol ۳۱۱. P.۴۷.
4.. ر.ک: سايت کتابخانه ملي استرليا (ارجاع داده شده).
5.. Sayings of Hazrat Ali, part of Nahjul- Balagha translated by Dr.S. Akhtar Ahmed, Seerat-uz-zahra committee, Hyderabad.
6.. مثلاً بي‌تا، انتشارات كتابخانه مدرسه چهلستون، همراه با اضافات و ضمايم مرحوم شيخ حسن سعيد، مؤسس كتابخانه؛ ۱۹۶۷م، پونا؛ ۱۹۷۵م، امريكا؛ ۱۹۷۷م، بمبئي؛ ۱۹۸۱م، تهران.
7.. Peak of Eloquence (Nahjul Balagha): Sermons, letters and Sayings of Imam Ali ibn Abu Talib, translated by sayed Ali Reza (Karachi), Ansariyan publications, Qom, ۱۹۷۱.
8.. براي ديگر ترجمه‌ها، ر.ك: سايت كتابخانه ملي استراليا، سابق الذكر.
