علامه حلي، پس از استشهاد به ادله قرآني مبني بر عصمت فرشتگان نظير آيه (لَا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُم بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ( و تأکيد بر صراحت اين آيه بر برائت فرشتگان از هر گونه معصيت، حديث هاروت و ماروت را به عنوان موارد نقض ذکر کرده و آن را مردود دانسته است. ^۱ تفتازاني نيز پس از تقويت ديدگاه عصمت فرشتگان، انتساب آنان به گناه و مسخ شدنشان را عقيده يهود معرفي کرده است. ^۲
البته برخي از صاحب‌نظران، همچون صاحب جواهر اين روايات را مخالف عصمت فرشتگان نمي‌دانند؛ زيرا معتقدند که وقتي خداوند آنان را به صورت آدميان درآورده، در حقيقت، در ماهيتشان انقلاب تحقق يافته و ديگر آنان فرشته محسوب نمي‌شوند تا گناهشان مخالف عصمت آنان باشد. ^۳ برخي نيز هاروت و ماروت را دو استثنا از قاعده عصمت فرشتگان مي‌دانند. ^۴

۲ ـ ۲. غيرمعقول بودن مسخ به صورت ستارگان

از جمله اشکال‌هاي محتوايي روايات هاروت و ماروت ـ که در برخي از روايات شيعه و نيز ديدگاه برخي از صاحب نظران انعکاس يافته ـ اين است که معقول نيست خداوند دشمنان خود و گناهکاران را به صورت ستاره مسخ کند؛ زيرا مسخ حکايت از خشم و غضب الهي دارد، در حالي که ستاره ـ که وظيفه راهيابي مردم را بر عهده دارد ـ مظهر لطف و رحمت الهي است.
در بخشي از روايت امام رضا( در اين باره چنين آمده است:
و ما کان الله ـ عزوجل ـ ليمسخ اعدائه انواراً مضيئة ثم يبقيها ما بقيت السموات و الارض. ^۵
صاحب جواهر نيز با الهام از روايات، بر همين نکته پاي فشرده است. ^۶ اشکال ديگري که در اين باره مطرح شده، اين است که ستارگان مورد ادعا نظير ستاره زهره از آغاز خلقت وجود داشته‌اند. و چنان نبوده که پس از ماجراي هاروت و ماروت پديد آمده باشند. قرطبي به روايتي استناد کرده که در آن آمده است:
خداوند وقتي آسمان را آفريد، هفت ستاره براي آن قرار داد: از قبيل زحل، مشتري، بهرام، عطارد، زهره و خورشيد. ^۷

۳ ـ ۲. استحاله بقاي مسوخ بيش از سه روز

از جمله آموزه‌هايي که در شماري از روايات اهل‌بيت و روايات عامه انعکاس يافته، اين است که اگر خداوند کسي را مسخ کند، تنها تا سه روز امکان حيات دارد و پس از آن نابود خواهد شد؛ چنان که درباره