۱. هاروت و ماروت دو فرشته الهي

رايج‌ترين و شايع‌ترين ديدگاه دربارة هاروت و ماروت اين است که آنان دو فرشته الهي هستند. آيه‌اي که از هاروت و ماروت در آن سخن به ميان آمده، يعني آيه (وَمَا أُنْزِلَ عَلَى الْمـَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ...( ^۱ و قرائت مَلَکين، به فتح لام، و طبق قرائت مشهور، يعني قرائت حفص از عاصم مؤيد اين ديدگاه است؛ زيرا «مَلَک» به معناي فرشته است. از سوي ديگر، روايات نقل شده پيشين نيز همين ديدگاه را تأييد مي‌کند؛ زيرا در عموم آنها از لغزش فرشتگان الهي و عذاب آنان گفتگو شده است. ديدگاه بسياري از صاحب‌نظران ـ که به موافقت يا مخالفت با مسأله لغزش فرشتگان پرداخته‌اند ـ بر اساس فرشته انگاشتن هاروت و ماروت شکل گرفته است.

۲ . هاروت و ماروت موجودات روحاني در حد فرشته

برخي از صاحب‌نظران براي گريز از محذور لغزش فرشتگان و مخالفت اين امر با اصل عصمت آنان، مدعي شده‌اند که هاروت و ماروت، از نظر ماهيت از مرتبه‌اي فراتر از انسان‌ها و فروتر از فرشتگان برخوردارند.
شيخ‌ صدوق از محمد بن جعفر اسدي کوفي اين گفتار را نقل کرده است:
هاروت و ماروت دو شخصيت روحاني بودند که براي فرشتگان پيشنهاد شدند و به مرتبه فرشتگان نرسيده بودند. آنان بلا و گرفتاري را انتخاب کردند و مبتلا به مصيبت معروف شدند. اگر آنان فرشته‌ بودند، معصوم بوده و مرتکب معصيت نمي‌شدند. و اين که خداوند آنها را در کتابش فرشته خوانده، به اين معناست که آنان آفريده شدند تا فرشته شوند؛ چنان خداوند متعال به خطاب به پيامبر( فرمود: (إِنَّكَ مَيِّتٌ وَإِنَّهُم مَيِّتُونَ(؛ ^۲ تو و آنان خواهيد مرد. ^۳
گفتار اسدي کوفي گفتاري دقيق است که نياز به تأمل بيشتر دارد. او با توجه به ضرورت رعايت مبناي عصمت فرشتگان، خطاي هاروت و ماروت را با فرض پذيرش فرشته بودن آنان نمي‌پذيرد و بر روحاني بودن آنان پاي مي‌فشرد. او براي توجيه اطلاق فرشته بودن به آنان در قرآن از مجاز مشارفت استفاده مي‌کند که بر اساس آن، گاه به يچزي که در آستانه تحول به امر ديگري است، آن امر آتي اطلاق مي‌گردد؛ نظير اطلاق ميت بر ما انسان‌ها، به خاطر تحقق مرگ در آينده يا اطلاق خمر بر آب انگور در آيه: (قَالَ أَحَدُهُمَا إِنِّي أَرَانِي أَعْصِرُ خَمْراً(. ^۴

۳. هاروت و ماروت دو موجود انساني

گويا مشکل انتساب لغزش‌هاي بزرگ زمينه را براي اين ديدگاه فراهم کرده که برخي از صاحب نظران مدعي شده‌اند که هاروت و ماروت نه فرشته‌اند و نه روحانياني به مثابه فرشته، بلکه آنان دو مرد قوي