وجود دارد. افزون بر روايات صريح، شيخ بهايي از مفهوم التزامي رواياتِ ديگر نيز، در تأييد نظر شيعه و رد نگره اهل سنّت، بهره جسته است؛ دقت وي را در فهم روايت ذيل شاهد هستيم:
عمر بن يزيد قال: سألت ابا عبدالله( عن الرجل يخضب رأسه بالحناء ثم يبدو له في الوضوء؟ قال: يمسح فوق الحناء؛ ۱
عمر بن يزيد مي‌گويد از امام صادق علیه السلام درباره حكم وضوي مردي كه سر خود را با حنا خضاب كرده، پرسيدم: در مسح سر چه كند؟ حضرت در پاسخ فرمود: از روي حنا مسح كند.
شيخ بهايي، در تبيين فقه‌الحديثي روايت، جواز مسح سَر حنا شده را ناظر به زماني مي‌داند كه تمام سَر با حنا پوشيده نباشد، و قطعاً، بخشي از سَر به اندازه جاي مسح، از حنا خالي باشد. در نتيجه، حديث رد بر بعض عامه است كه قايل به وجوب مسح تمام سَر هستند. ۲
كفايت غسل از وضو
فقهاي اهل سنّـت، غسل جنابت را كافي از وضو نمي‌دانند، و بر شخص جُنُب، علاوه بر غسل، وضو را نيز واجب مي‌دانند. در مقابل، شيعه غسل جنابت را مُجزي از وضو مي‌داند. در اين مسأله، رواياتي وجود دارد كه آهنگ نقد نگره اهل سنّت دارند. شيخ بهايي، با ژرف نگري، لحن ناقدانه اين روايات را آشكار ساخته است؛ براي نمونه، در تفسير روايتِ «الغسل يجزي من الوضوء و اي وضوء اطهر من الغسل ۳ » مي‌نويسد:
مراد از غسل در روايت، غسل جنابت است و دليل آن تبادر است؛ ولي عامه بعد از غسل جنابت، وضو را هم واجب مي‌دانند؛ غرض امام در روايت، رد نظر عامه اهل سنّت در مسأله است. شيخ، روايت مذکور را، ذيل عنوان كيفيت غسل جنابت آورده است. ۴
ويژگي‌هاي روش شيخ بهايي
آنچه تا اينجا پژوهه آمد، تحليل مهم‌ترين ويژگي‌هاي روش فقه الحديثي در مشرق الشمسين بود؛ لکن آنچه در کنار اين ويژگي‌ها برجسته مي‌نمايد، ارائه نظام‌مند نتايج پژوهشي فقه الحديثي، در اين اثر است. نداشتن نظام منطقي در ارائه مطالب، از جمله كاستي‌هاي برخي از كتاب‌هاي فقهي است، كه گاه، ثمرة پژوهشِ مؤلف را در هاله‌اي از ابهام و دشواريابي قرار مي‌دهد. نبود مهارت در نگارش و عدم تسلط نويسنده بر محتوا مي‌تواند كاستي مذكور را تشديد كند. مهم‌ترين ويژگي‌هاي روشِ شيخ بهايي، در ارائه مطالب فقه الحديثي مشرق الشمسين و اكسير السعادتين عبارت‌اند از:
1.. تهذيب الاحكام، ج۱، ص۳۵۹، ح ۹.
2.. مشرق الشمسين، ص۱۷۵.
3.. تهذيب الاحكام، ج۱، ص۱۳۹-۱۴۰، ح ۸۳.
4.. مشرق الشمسين، ص۲۲۵.
