إنّا صنائع ربّنا و الناس بَعدُ صنائع لنا؛ ^۱ ما دست پرورده پروردگارمان هستيم و در مرحله بعد، مردمِ مؤمن، دست پرورده مكتب ما هستند.

او با تمسك به عروة الوثقى هاى وادى اخلاق، از اعوجاجها و يك سونگريها و افراط و تفريطهاى مكتبهاى بشرى نظير عرفان بودايى، معنويت مسيحى، سير و سلوكهاى صوفيانه و ... در امان است.
اهميت درستى راه در اين است كه اخلاق، چهره و ماهيت جان را شكل مى دهد و روح و فطرت پاك الهى را مى سازد. بنابراين، اگر راه درست باشد، آدمى به سوى ملكوت، وگرنه به سراشيبى حيوان صفتى، درنده خويى و شيطنت سقوط مى كند و سيرتش از انسانيت بيرون مى شود.
از آنجا كه بيشتر مسائل اخلاقى در ارتباط «انسان با خداى تعالى» يا «انسان با ديگران» و يا ا«نسان با خودش» جا مى گيرد، جلوه هاى اخلاقى رفتار و گفتار حضرت عبدالعظيم در همين سه زمينه تقديم مى شود.

انسان و خداوند

۱. عبادت و عبوديت

احمد بن محمد بن خالد برقى -كه معاصر و راوى آن حضرت است مى گويد:
عبدالعظيم در حال خوف و فرار از خليفه، وارد شهر رى گرديد و در سرداب منزل يكى از شيعيان ساكن شد. وى در آن زيرزمين -كه مخفيگاه او بود، روزها روزه دار بود و شبها به نماز مى پرداخت. ^۲ در وصف پارسايان آمده است:
كانُوا قَلِيلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ وَ بِالأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ؛ ^۳ اندكى از شب را مى خوابند و در سحرگاهان به دعا و استغفار مى پردازند.
مرحوم رازى مى نويسد: