علوم حديث 27 - صفحه 105

شايد يكى از عوامل گسترش بدبينى بين پيروان اهل بيت(ع) در روزگار امام هادى(ع) عدم امكان گرد آمدن و تجمّع آنها بود. از اين رو، معمولاً تعاليم ائمه(ع) از طريق واسطه ها به آنان مى رسيد و بديهى است در اين انتقال، افزون بر بازتاب ناتوانيهاى بشرى كه در نقل ضعيف و ناقص تعاليم ظاهر مى شد، پاره اى از شيطنتها و خيانتها هم راه پيدا مى كرد و در نتيجه، تعاليم ائمه(ع) به صورت همگون و درست به همه نمى رسيد و در نتيجه، زمينه اختلاف برداشت و به تبع، اختلاف ديدگاه وموضوع گيرى را به وجود مى آورد. ۱
دستورالعملهايى كه حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) از امام صادق(ع) به پيروان اهل بيت(ع) براى شناسايى حديث درست از نادرست نقل مى كند، شايد در همين رابطه قابل تفسير باشد. در اين خصوص عبدالعظيم به سند خود دو روايت از امام صادق(ع) نقل مى كند:

۰.عبدالعظيم الحسنى، عن على بن اسباط، عن يونس بن عبدالرحمان، عن داود بن فرقد، عن ابى عبداللّه(ع): قال: إذا أحدثوكم بحديث عن الأئمه فخذو به حتى يبلغكم عن الحىّ، فإذا بلغكم شى ء فخذوا به.
ثم قال: انّا واللّه لاندخلكم فيما لا يسعكم؛ ۲

۰.هرگاه حديثى از امامان براى شما نقل شد، آن را بپذيريد تا آنكه حديثى از امام زنده به شما برسد. آن گاه، وقتى از امام زنده حديثى رسيد، آن را پذيرا باشيد. سپس فرمود: سوگند به خدا ما شما را در كارهاى طاقت فرسا وارد نمى كنيم.

1.ر.ك: اختيار معرفة الرجال، ص ۳۹۳، ح ۷۴۱ .

2.مسند عبدالعظيم الحسنى، ص ۱۵۸، ح ۱۰۰.

صفحه از 237