مباحث كتاب

مباحثى كه ميرداماد در تعليقه خود بدانها پرداخته, عبارت اند از:
۱. بحث هاى لغوى. او در بعضى از موارد, به نقد ديدگاه هاى لغويان پرداخته و تبحّر خود را در مباحث لغوى نمايانده است. تعليقه نگار درباره صفّين, در نقد ديدگاه صاحب «القاموس المحيط» مى نويسد:
من تغاليط صاحب «القاموس» ـ و هو رجل يتغبّب و يتغرّب فتارة يتطبّب و تارة يتعرّب ـ أنْ قد حسب صِفّين كسِجّين. فصار ذلك من الأغاليط العامية. ^۱
او معتقد است كه صَفّين, جمع سالم است و براى موضعى كه جنگ با قاسطين در آن درگرفت, عَلَم شده است.
۲. بحث هاى تفسيرى كه به برخى از آنها اشاره خواهيم كرد.
۳. بيان تصحيفاتى كه در الفاظ روايات صورت پذيرفته است. در قسمت هاى مختلف كتاب «كافى», مشاهده مى شود كه بعضى از الفاظ احاديث, به صورتى ناصحيح درج شده است. از جمله اين موارد, تصحيفى است كه در روايت پانزدهم از باب «رواية الكتب والحديث» رخ داده است. ميرداماد, عقيده مند است كه عبارت «فلم ترو عنهم» با واو غير مشدّد, غلط است و صحيح آن «فلم نُرَوَّ عنهم» با نون مضموم و راى مفتوح و واو مشدّد مفتوح است كه صيغه متكلّم مع الغير است يا با تاى مضموم كه مؤنث غايب است. مصدر اين كلمه, «ترويه» به معناى رخصت است.
  مورد ديگر, كلمه «غان» در باب «البدع والرأى والمقاييس» است كه «عان» آمده است و از تحريفات و تصحيفات زشت به شمار مى رود.
۴. بحث هاى رجالى. اين بخش, بسيار گسترده است و لازم است به خاطر اين كه ميرداماد, تعليقاتى بر كتاب «رجال الكشّى» نيز نوشته است, بحث مستقلى اين زمينه صورت پذيرد.
۵. شرح و تفسير روايات. او در اين بخش, از مسائل مختلف فقهى, تاريخى, فلسفى, عرفانى و… بهره جسته است.
۶. استفاده از روايات ساير كتب روايى. ميرداماد با استفاده از رواياتى كه در ساير كتب حديثى آمده اند, به شرح و توضيح روايات كتاب «كافى» پرداخته است.
به منظور شناساندن كتاب, به برخى از تعليقات ميرداماد اشاره مى شود: