علوم حديث 1 - صفحه 98

بولها يغسل منه الثوب قبل ان تطعم، لان لبنها يخرج من مثانة امها، و لبن الغلام لا يغسل منه الثوب ولا من بوله قبل ان يطعم لان لبن الغلام يخرج من العضدين والمنكبين» ۱ .
على ـ ع ـ فرمود: از شير و بول دختر شيرخواره بايد اجتناب شود، زيرا از مثانه مادر خارج مى شود. اما از شير و بول پسر شيرخوار اجتناب لازم نيست زيرا از بازوان و شانه هاى مادر خارج مى شود.
از جمله ايراداتى كه آية الله خويى بر اين روايت وارد دانسته اند، اين است:
«الثالثة: ان الرواية لا يحتمل صحتها و مطابقتها للواقع ابداً للقطع بعدم اختلاف اللبن فى الجارية و الغلام من حيث المحل بان يخرج لبن الجارية من موضع و يخرج لبن الغلام من موضع آخر لان الطبيعة تقتضى خروج اللبن عن موضع معين فى النساء بلافرق فى ذلك بين كون الولد ذكراً او انثى» ۲ .
ايراد سوم آن است كه احتمال درستى و مطابقت با حقيقت در اين حديث نيست؛ زيرا مى دانيم تفاوتى در چگونگى خروج شير پسر و دختر نيست. زيرا طبيعت اقتضا دارد كه شير كودكان، از جايگاهى معين خارج شود و تفاوتى ميان دختر و پسر نيست.
بلى ممكن است حديثى براى عقل قابل درك نباشد، و به تعبير ديگر «فوق عقل» باشد، چنين احاديثى مورد نظر نيست. بلكه تنها آن رواياتى كه عقل، محتوايش را قابل قبول نمى داند و با حس و وجدان مغايرت دارد، كنار نهاده مى شود.
علامه طباطبايى نمونه هايى از اين قبيل را در تفسيرالميزان آورده است ۳ .

۴ ـ مخالفت با حقايق تاريخى

اگر در ضمن حديثى مطلبى بر خلاف واقعيتهاى مسلم تاريخى، نقل شود، شاهدى بر نادرستى آن حديث خواهد بود.

1.وسائل الشيعة، ج ۲، ص ۱۰۰۳، ب ۳۱ من النجاسات، ح ۴

2.التنقيح فى شرح العروة الوثقى (كتاب الطهارة)، ج ۳، ص ۸۲ ـ ۸۳

3.رجوع شود به: الميزان، ج ۲، ص ۴۳۹، آيه ۲۸۴ سوره بقره. ج ۳، ص ۱۸۵، آيات ۳۵ ـ ۴۱ آل عمران. ج ۱۵، ص ۳۶۹، آيات ۱۵ ـ ۴۴ سوره نمل. ج ۱۹، ص ۳۹۰، آيات آخر سوره قلم.

صفحه از 188