تدوين حديث ۱

على مهدوى راد

تعريف

سخن از حديث و چگونگى گزارش آن و انتقالش به نسلهاى بعد و كيفيت تدوين و ثبت و ضبط آن، از جمله پژوهشهاى مهمى است كه با همه پربرگ و بارى نگاشته ها درباره آن، زواياى تاريك و نكات ناگفته در آن بسيار است. پيشتر از آنكه از چگونگى نشر و تدوين حديث سخن رود، شايسته مى نمايد اين واژه و همگنان آن تعريف شود.

«حديث» در لغت:

در كهنترين فرهنگ هاى لغت، حديث بدين سان معنا شده است:
از هر چيز، تازه و نو آن؛ «شاب حدث» و «شابة حدثة» پسر و دختر نوسال و جوان ^۱ .
احمد بن فارس مى گويد:
(ح ـ د ـ ث) يك ريشه دارد، كه بر ناپيدايى كه پيدا شده دلالت مى كند. گفته مى شود چيزى پيدا نبود سپس پيدا شد. «حديث» هم از همين باب است؛ چون سخنى است كه اندك، اندك يكى پس از ديگرى پيدا مى شود. ^۲
ابن منظور آورده است كه:
حديث آن است كه گوينده آن را به زبان مى آورد، و بدين معنا تفسير شده است كلام