همان روايتى را كه مردى از اهل رى نقل كند آورده است) ۱
سده سيزدهم
۱) محمد بن اسماعيل حائرى (م ۱۲۱۵ هـ .ق.) در كتاب «منتهى المقال فى علم الرجال» درباره او نويسد:
او راست كتاب «خطب اميرالمؤمنين»[ع]. وى مردى عابد و پارسا بود.
سده چهاردهم
۱) حاج ميرزا ابوالقاسم نراقى مؤلف كتاب «شعب المقال فى احوال الرجال» نويسد:
ابوالقاسم عبدالعظيم بن عبدالله بن على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب ثقه اى جليل القدر بود. گريزان از سلطان به رى درآمد و در آنجا بمُرد و به خاك سپرده شد. امام هادى ـ ع ـ به بعض از اصحاب خود فرمود: اگر قبر عبدالعظيم را زيارت مى كردى چون كسى بودى كه حسين بن على ـ ع ـ را زيارت كرده است. ۲
[۲ و ۳) سخن حاجى حسين محدث نورى (م ۱۳۲۰ هـ .) و نيز سخن سيد محمد باقر خوانسارى، صاحب روضات (م ۱۳۱۳ هـ .) درباره او، ذيل سده يازدهم نقل شد.]
مفصل ترين و جامع ترين شرحى كه تاكنون درباره طبقه او در ميان راويان و روايتهاى رسيده از او ديده ام به شرحى است كه استاد معظم حضرت آية الله خويى در مجلد دهم از «معجم رجال الحديث» از صفحه ۴۶ تا ۵۱ و از ۴۰۷ تا ۴۰۸ آورده و پس از او آنچه در «قاموس الرجال» است. ۳
بالجمله از آنچه اين عالمان بزرگوار در طول هزار سال و بيشتر نوشته اند و آنچه امام عصر وى درباره او فرموده است، و ثاقت و بلكه جلالت قدر و بزرگى شأن او معلوم مى گردد.
1.جامع الرواة، الاردبيلى، ص ۴۶۰
2.شعب المقال، النراقى، ص ۷۱ ـ ۷۰
3.قاموس الرجال، التسترى، ج ۵ ص ۳۴۷ ـ ۳۴۵