علوم حديث 1 - صفحه 50

مى فرمودند:
«عليكم بالسنّة، فعمل قليل فى السنة خير من عمل كثير فى بدعة».
و مى فرمودند:
«من تمسّك بسنتى فى اختلاف امّتى كان له أجرُ مأة شهيد» ۱ .
آيا مرادشان فقط امر به پيروى از افعال و اعمال، و تمسّك به رفتار و كردار شخص ايشان (پيامبر) بود؟! بسيار بعيد مى نمايد.
۲) شيخ مفيد رضوان الله عليه در كتاب اصولى اش (كه متأسفانه فقط خلاصه اى از آن را اكنون در اختيار داريم) در باب مستندات احكام شرعى و مصادر تشريع نوشته است:
بدان كه پايه هاى احكام شرعى سه چيز است، ۱ ـ كتاب الهى، ۲ ـ سنت پيامبر ـ ص ـ و ۳ ـ اقوال امامان ـ ع ـ پس از پيامبر ـ ص ـ . ۲
آيا نزد شيخ ـ ره ـ اصطلاح «سنت» ويژه نقل و روايت از رسول الله ـ ص ـ بوده است؟ برخى از محققان از كلام وى چنين استفاده كرده اند و نوشته اند:
از اينكه شيخ ـ ره ـ اقوال معصومان ـ ع ـ را بر «سنت» عطف گرفته است، توان استفاده كرد كه اصطلاح «سنت» در نگاه وى، ويژه منقول از رسول الله ـ ص ـ بوده است. ۳
اين نكته اى است كه مى شود از كلام شيخ استظهار كرد؛ امّا آيا تا آن روز «سنت» اصطلاحاً، ويژه فعل، قول و تقرير رسول الله ـ ص ـ بوده است يا نه، موضوعى است كه نياز به بررسى تاريخى گسترده اى دارد.
آنچه تا بدينجا آورديم، تعريف واژه هاى «حديث»، «خبر»، «اثر» و «سنت» بود در ديدگاههاى مختلف؛ اقوال بسيار ديگرى نيز در اين باره در منابع توان يافت كه نيازى به بررسى ندارد. ۴

1.بحارالأنوار، ج ۲/۲۶۱

2.مختصر كتاب اصول الفقه (مصنفات الشيخ المفيد، المجلد التاسع) ۷:

3.نظرات فى تراث الشيخ المفيد /۱۹۳

4.نگاه كنيد به: الأتجاهات الفقهية عند اصحاب الحديث /۱۲؛ دراسات حول القرآن و السنة /۸۰؛ الأصول العامة للفقه المقارن /۱۴۱؛ توثيق السنة فى القرن الثانى الهجرى /۱۲؛ كشاف اصطلاحات الفنون، ج ۱/۷۰۳؛ مقباس الهداية، ج ۱/۶۸؛ السنة قبل التدوين /۲۱ و...

صفحه از 188