علوم حديث 1 - صفحه 18

مراجعه مى كنند و مؤلفان اين كتب، روايات را از اصول گرفته اند، و اصل ۱ ، در اصطلاح محدثان مكتب اهل بيت، عبارت است از تأليفى كه مؤلفِ اصلى، رواياتِ متن آن را مستقيماً از اهل بيت و يا از كسى شنيده باشد كه او مستقيماً آنها را از امام فرا گرفته است؛ و ائمه اهل بيت تصريح كرده اند كه آنچه روايت مى كنند و يا در آن فتوا مى دهند، از سخنان رسول خدا ـ ص ـ است.

۰.امام ابو عبدالله صادق ـ ع ـ به پرسش فردى كه از او مسأله اى پرسيد، همين گونه پاسخ داد؛ آن شخص پرسيد:اگر چنين و چنان شود به نظر شما درباره آن چه بايد گفت؟
حضرت فرمود: آرام باش؛ آنچه كه من به تو پاسخ مى دهم، از سخنان رسول خدا ـ ص ـ است و ما با «چه بايد گفت» كارى نداريم ۲ .

۰.و در «بصائر الدرجات» آمده است:هرگاه به تو پاسخى دهم، از رسول خدا ـ ص ـ است و ما از پيش خود چيزى نمى گوييم ۳ .

مجلسى مى گويد: آنگاه كه سؤال كننده از حضرت خواست «ديدگاه خود را كه با ظن و اجتهاد برمى گزينى برايم بازگو نما»، امام ـ ع ـ وى را از اين ظن نهى فرمود، و براى وى روشن ساخت كه آنان جز با قطع و يقين و يا آنچه كه از سيدالمرسلين ـ ص ـ به آنان رسيده است، مطلبى نمى گويند ۴ .

۰.و نيز در بصائر الدرجات از سماعه نقل شده كه گفت:به ابوالحسن ـ ع ـ عرض كردم: هر چه را كه مى فرمايى در كتاب خدا و سنّت نبى اوست، يا از پيش خود مى گويى؟
حضرت فرمود: بلكه هر چه را مى گوييم در كتاب خدا و سنت نبىّ

1.به تعريف اصل، در الذريعة الى تصانيف الشيعة ۲/۲۵ ـ ۱۶۷ مراجعه شود.

2.اصول كافى، چاپ تهران، سال ۱۳۷۵ هـ ، ج ۱ ص ۸. وافى از محمد بن مرتضى مشهور به ملا محسن فيض كاشانى (م: ۱۰۹۱) چاپ سال ۱۳۲۴ هـ ، ج ۱، ص ۵۹.

3.بصائر الدرجات از محمد بن حسن الصفار (م: ۲۹۰ هـ .) چاپ سال ۱۲۸۵ هـ ، ص ۳۰۱.

4.شرح حديث، از مرآة العقول محمد باقر مجلسى (م: ۱۱۱۱ هـ .).

صفحه از 188