علوم حديث 1 - صفحه 156

ابن حزم گفته است: «الصحابة كلهم من اهل الجنّة قطعاً» ۱ . و ابن عبدالبر ۲ وابن اثير ۳ و غزالى ۴ و ديگران نيز به اين موضوع تصريح كرده اند.
برخى مانند ابن حجر (در «الاصابة»)، بر اين معنا ادعاى اجماع كرده اند، ولى آنچه كه جمعى از بزرگان آنان بدان تصريح كرده اند، اين گفته را رد مى كند.
حاجب گفته است: «اكثريت، به عدالت صحابه اعتقاد دارند؛ و گفته شده آنان مانند غير صحابه اند؛ و معتزله گفته اند صحابه عادلند مگر كسانى كه با على عليه السلام سرجنگ داشته اند» ۵ .
اما گروه سوم؛ جمعى از بزرگان اهل سنّت مانند سعد تفتازانى ۶ و مازرى (شارح «برهان»)، ۷ وابن عماد حنبلى ۸ و شوكانى ۹ و ديگران... و از متأخّران، شيخ محمود ابوريّه ۱۰ ، و شيخ محمد عبده ۱۱ ، و سيد محمد بن عقيل العلوى ۱۲ و سيد محمد رشيدرضا ۱۳ ، و شيخ مقبلى ۱۴ ، و شيخ مصطفى صادق الرافعى ۱۵ و... بر اين عقيده اند كه صحابه بر كنارِ از خطا و اشتباه نيستند و در ميان آنان افرادى عادل و غير عادل وجود دارد، و اين دقيقاً همان ديدگاه شيعه است.
پس دسته اخير، گروهى ميانه رو هستند و اتفاق نظر دارند كه صحابه نيز مانند ساير مردم، داراى افرادى عادل و فاسق و مؤمن و منافق اند و همنشينى و مصاحبت با پيامبر ـ ص ـ ،

1.الاصابه، ج ۱، ص ۱۹

2.الإستيعاب، ج ۱، ص ۸

3.اسدالغابة، ج ۱، ص ۳

4.احياء علوم الدين.

5.المختصر، ج ۲، ص ۶۷

6.شرح المقاصد، ج ۱، ص ۳۱۰

7.الاصابة، ج ۱، ص ۱۹. النصايح الكافية، ص ۱۶۱

8.النصايح الكافية، ص ۱۶۲

9.ارشاد الفحول، الى تحقيق الحق من علم الاصول.

10.شيخ المضيرة ابو هريرة، محمود ابوريّة، ص ۱۰۱

11.نقل از اضواء على السنة المحمّدية محمود ابوريّة.

12.النصايح الكافية.

13.نقل از شيخ المضيرة.

14.همان.

15.اعجاز القرآن.

صفحه از 188